- 3 - Reakties op "De Nachtwacht van Rembrandt in Winkel". Waar we op hadden gehoopt met de publikatie in ons info nr. 10 over het avontuur van Rembrandts beroemde "Nachtwacht", mocht bewaarheid worden. Er kwamen een tweetal reakties binnen. De heer V.P. Otjes schrijft ons, als jongetje van 12 jaar met vele andere inwoners van Winkel bij het uitladen van schilderijen aanwezig geweest te zijn. Hij spreekt er zijn twijfels over uit of daarbij "De Nachtwacht" aanwezig was, omdat deze niet uit de lijst genomen is geweest. Aangaande deze uitspraak wordt verwezen naar deel 2 van "Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereld oorlog" van Dr. L. de Jong. Verder wordt onder meer opgemerkt dat de grote rol, welke in Winkel werd uit geladen mogelijk door velen werd versleten voor "De Nachtwacht", maar dat dit "De Slag bij Waterloo" van Pienemans betrof. Deze gegevens zijn op zich wel juist, maar niet geheel volledig zoals u iets verder in dit artikel kunt lezen. De heer C. van der Bijl kwam met de geheel volledige en juiste toedracht over de "onderduiktijd van De Nachtwacht" en meerdere kunstschatten tijdens de oorlogs jaren 1940-1945. Door hem werd mij namelijk het boekwerk "Kunst in schuilkelders" overhandigd, geschreven door H.P. Baard en uitgegeven in 1946. In dit 70 pagina's tellende en met foto's verlevendigde boek, wordt uitvoerig verhaald wat er met onze nationale kunstschatten gebeurde gedurende de oorlogs jaren Beknopt weergegeven volgt onderstaand het verhaal over onze kunstschatten en in het bijzonder over "De Nachtwacht" tijdens de oorlogsjaren. In verband met de oorlogs - dreiging werd in 1939 begonnen met het maken van grote betonnen schuilkelders op afgelegen plaatsen in ons land. Het was de bedoeling dat onze belangrijkste nationale kunstschatten in deze bomvrije ruimten zouden worden opgeborgen. Op een enkele uitzondering na waren de schuilkelders echter niet tijdig gereed voor het beoogde doel. Er werden voorlopige depots gevonden in kerken en schoollokalen van een aantal Noordhollandse dorpen, waar de meeste kunstwerken tegen 1 november 1939 een tijde lijk onderdak hadden gekregen. "De Nachtwacht" en andere schuttersstukken waren ondergebracht in de ridderzaal van kasteel Radboud te Medemblik, waar ook een groot aantal prenten van het Rijks prentenkabinet een plaats kreeg. Het overige werd verdeeld over de gymnastieklokalen van scholen te Barsingerhorn, Schagerbrug, WieringerwerfWinkel en Lutjewinkel Zo vond "Het straatje van Vermeer" onderdak in Schagerbrug en "De vrolijke drinker" van Frans Hals een plaatsje in Lutjewinkel. "De Nachtwacht" via Winkel naar Castricum. In de meidagen van 1940 werden de oorlogshandelingen ook voor onze Noordkop en in het bijzonder voor Medemblik dermate verontrustend, dat men besloot om een gedeelte van de belangrijkste schilderijen over te brengen naar de schuilkelder van de gemeente Amsterdam te Castricum. Na lang aarzelen vond men het raadzaam om ook "De Nachtwacht" naar een veiliger schuilplaats over te brengen. De dertiende mei 's avonds om half acht, verliet het transport met het 3? meter hoge doek Medemblik. De nacht werd doorgebracht te Winkel, onder het afdak van de schuur bij de plaatse lijke smid. De volgende dag werd de tocht voortgezet naar Castricum waar "De Nachtwacht" van het raamwerk moest worden gehaald om opgerold in de schuilkelder te worden ondergebracht, omdat de ingang niet op een schilderij van dergelijke afmetingen

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Informatieblad stichting Historisch Niedorp | 1988 | | pagina 4