- 16 -
Iets over het ontstaan, de ontginning en bewoning
van ons gebied. II
In het vorige informatieblad is er uiteraard al de nodige
aandacht besteed aan de ontstaansgeschiedenis van onze
omgeving: het Gat van Bergen, het uitgebreide kreekruggenstelsel
in het noordelijk deel van Westfrieslandde veenbedekking en de
algemene ontginningsproblematiek.
Er is van uitgegaan dat een verschuivende ontginning in het
westelijk deel van de gemeente nog betrekkei ij k weinig beinvloed
werd door overstromingen vanuit het noordwesten ('t Zijpegebied
eenvoudig, omdat we aannamen dat Oude Niedorp al in de 10e eeuw
bestond
Maar mocht het feit, dat een Dirk II tussen 939 en 988 goederen
te (Oude) Niedorp aan Egmond aanbood onjuist blijken -en dat zou
best eens kunnen- dan liggen de zaken natuurlijk anders.
Namen als Nienthorp (11e eeuw) of Nethorpe (1180?) kunnen wel aardig
vertaald worden in (Oude) Niedorp, maar er is geen absolute zekerheid
dat het geen andere vestigingen betreft die bijv. door Middeleeuwse
overstromingen vernietigd zijn, of in de loop der tijd gewoon een
andere naam kregen (zoals Nieuwkerc Haringhuizen werd).
Voorlopig nemen we maar aan, dat Oude Niedorp in de 10e eeuw
ontstond, ongeveer op de wijze die in de vorige aflevering ge
schetst is. De richting van de ontginning was noordwest - zuidoost.
Haaks op het veronderstelde uitgangspunt: de Westermoerbeek.
Om zich enigszins te beschermen tegen instromend moeraswater
vanaf de nog woeste oostelijke z ij kant der ontginning, zal daar
ongetwijfeld een dijkje zijn aangelegd,met een onontbeerlijke af-
wateringssloot.
Op het bijgevoegde topografische kaartje uit 1880 en op blz.25
in het vorige informatieblad kan men de oostelijke begrenzing
van het Oudeniedorper gebied nog eens nader bekijken.
Tussen de Wester- en Oostermoerbeek trekt men de Hoogsloot met
de Poepekaai door naar het zuiden. De lijn gaat vlak langs de
doorbraakgeulDe bocht in deze geul werd in de 17e eeuw
ingepolderd als 't Ouden Dijckgen'De naam is klaarblijkelijk
ontleend aan de nu verdwenen oostelijke scheidingsdijk (of zijtwende).
In de huidige tijd kan men vanaf de Raaksmaatsweg nieuwsgierig
in de richting van de Moerbeek of 't Veld kijken: er is geen
spoor van een begrenzing te vinden. Overigens ook niet van het
oude poldertje. De moderne verkaveling heeft alleen wat ruimte
gelaten voor de hogere ligging van enkele erven (o.a. van het
W 0 L gemaa 1en voor het geleidelijk verloop van een kreekrug..
(Misschien toch nog de moeite waard om daar eens naar uit te zien aan die,
naar mijn smaak, wat treurige Raaksmaatsweg. Ik denk nog wel eens terug aan
de tijd dat ik hier schaatste.
Wat gebeurde er met het natte gebied dat de Oudeniedorpers op
hun tocht naar het zuidoosten achterlieten?
Grote delen lagen inmiddels te ver van huis om er veel zinvols
mee te kunnen doen.
Veenmos en struikgewas namen weer bezit van het gebied totdat er
door anderen opnieuw pogingen zouden worden ondernomen om hier
een bestaan te vinden. Armere veeboertjes, die genoegen wilden
nemen met wat anderen achterlieten.