- 12 -
UIT DE BIBLIOTHEEK VAN DE STICHTING HISTORISCH NIEDORP.
Verhalen en fragmenten uit boeken van de bibliotheek van de
Sitichting Historisch Niedorp.
Slot van het vervolgverhaal Over Nieuwe Niedorp van 1893
tot 1953 in 1959 geschreven door wijlen de heer P.Zwagerman.
En nu iets over de geestelijke stromingen in ons dorp. Bij al de achter
uitgang wat betreft de kleine industrien die er geweest zijn, was er op som
mige punten weer een goede ontwikkeling waar te nemen. Nieuwe Niedorp werd
nooit een dood dorp, de middenstand kwam er met z'n zaken tot grote ontplooi
ing, behalve de herbergen die tot een tweetal beperkt werden. In 1893 waren
er in de dorpskom 6 gelegenheden waar men sterke drank per glas kon krijgen,
behalve dan nog de drankenhandel van W.C.Visser, waar men het per liter kon
kopen. Men kan gerust zeggen dat in het laatst van de vorige eeuw het drank
gebruik, evenals in andere gemeenten, ontstellend groot was. Hele families
zijn hier door de drank te gronde gegaan.
In 1894, toen de oude predikant van de Hervormde gemeente, dominee Calcoen
zijn emeritaat aanvroeg, werd enige maanden later de jonge dominee Scher-
merhorn (standplaats Beets) beroepen en hij nam het beroep aan.
Deze predikant is hier 34 jaar werkzaam geweest en hij heeft in die lange
periode zijn stempel gezet op de geestelijke ontwikkeling van Nieuwe Nie
dorp en omstreken. Zijn predicaties weken spoedig geheel af van hetgeen an=-
dere moderne dominees verkondigden*.
Zijn ultra revolutionaire denkbeelden vonden bij een deel van de bevolking
een gretig oor. Bij anderen verwekten zij een hevige vijandschap tegen de
rode dominee, zoals hij spoedig genoemd werd. Kort na zijn benoeming ver
breidde zich het gerucht dat hij geheelonthouder was en in Maart 1897
werd door hem hier een geheelonthoudersvereniging opgericht.
't Was iets nieuws, geen alcohol te drinken, en groot was de spot en hoon
die zijn aanhangers in het begin te verduren hadden. Later is de strijd
tegen de drinkgewoonte bij Schermerhorn hand in hand gegaan met zijn ijve
ren voor betere maatschappelijke toestanden. Als zovele voormannen van
nieuwe stromingen is vaak verguizing zijn deel geweest, maar toch heeft hij
zeker in talloze vergaderingen, waar hij het woord voerde, de mensen kun
nen opwekken tot een hogere gedachtengang't Was altijd een genot hem te
horen spreken; hij beheerste de Nederlandse taal als geen ander.
Hij sprak zonder enig dialect of spraakgebrek en hij had een woordenvloed
te zijner beschikking die geweldig was. Hij was voor iedereen te begrijpen.
Zijn taal was zuiver en klaar.
Ook de Sociaal Democratische Arbeiderspartij (S.D.A.P.) had hier in Nieuwe
Niedorp reeds vroeg vele aanhangers en in 1918 werd de heer G.Gayaard als
lid van die partij tot gemeenteraadslid gekozen. Samen met de heer H.Borst
heeft hij vele jaren deze functie bekleed. Gayaard zelfs 35 jaren aaneen.
Dit feit werd in de gemeenteraad door de burgemeester herdachtop de dag dat
Gayaard vóór 35 jaar was gekozen. In de laatste raadszitting voor z'n af
treden in Augustus 1953, werd hem medegedeeld dat H.M. de Koningin hem had
benoemd tot ridder in de orde van Oranje Nassau, 't Was een welverdiende
hulde aan een man die jaren en jaren z'n hele persoonlijkheid heeft inge
zet voor het belang van de gemeente.
