- 18 -
UIT DE BIBLIOTHEEK VAN DE STICHTING HISTORISCH NIEDORP.
Verhalen en fragmenten uit boeken van de bibliotheek
van de Stichting Historisch Niedorp.
Deel II van het vervolgverhaal "Over Nieuwe Niedorp van
1893 tot 1953", geschreven door wijlen de heer P.Zwagerman,
in 1959.
In het laatst van de vorige eeuw begon een landbouwer aan de Langereis,
gem. Nieuwe Niedorp, de heer K.Wit, een kunstmesthandel. Het was de fir
ma Morra uit Alkmaar, waar hij vertegenwoordiger voor werd.Nu is in
Nieuwe Niedorp over het algemeen geen slechte grond, maar er waren toch
genoeg percelen, waar het maar matig groeide.De kunstmest heeft hier
grote verbeteringen van de oogst gegeven en het was de heer Wit, die op
z'n eenvoudige manier propaganda maakte voor z'n waar. Hij waagde het
zelfs op crediet kunstmest te leveren aan doodarme landbouwers, omdat
hij er vast van overtuigd was, dat ze door de kunstmest de oogst zo
zouden beinvloeden, dat ze hem konden betalen.De heer Wit was, wat dat
betreft, een ziener, die niet alleen voorzichzelf een bloeiende zaak
wist te scheppen, maar die ook menige landbouwer uit de nood heeft ge-
hopen,Hoogbejaard is hij gestorven en z'n weduwe, Mevr.Wit-Hoogland
leeft thans nog en is op 25 december 1953, 96 jaar geworden.. Zij slijt
haar laatste levensjaren in het "Tehuis" in ons dorp en ze is nog hel
der van geest.
Verleden herfst heeft ze zelfs bij de ingebruikneming van de nieuwe serre
nog een voordracht ten beste gegeven; het was natuurlijkiets uit-haar
jeugd, toen ze veel op had met dergelijke dingen, maar ze droeg het voor
met nog een intonatie in haar stem en heel goed verstaanbaar. Zeker wel
iets bijzonders voor een vrouw van bijna 96 jaren.
De kunstmesthandel van K.Wit is, toen hij
ouder werd, langzamerhand te niet gegaan
en nu zorgt de Coöperatieve malerij De
toekomst" voor de leveranties van veevoer en
meststoffen en ook de Darticuliere firma
van Herwerden levert^naast veevoer, kunst
mest. Veel kunstmest wordt in ons dorp ge
bruikt en goede oogsten zijn hiervan het
gevolg.
Ik heb reeds vermeld, dat de particuliere
kaasfabriek, die gevestigd was tegenover
de Westerweg, slechts een paar jaar heeft
gewerktMaar weinige jaren daarna werd een
tweedecooperatieve fabriek opgericht en ge
vestigd in het pakhuisvan de firma W.C.Visser
vlak bij de Westerweg. Deze fabriek heeft
evenals de oudste, gewerkt tot september 1916, toen de grote fabriek in
Lutjewinkel in bedrijf werd genomen. Bijna alle leden van deze twee kaas-
fabrieken sloten zich aan. Ook de kaasfabriek in de Moerbeek, die betrek
kelijk nog maar heel kort werkte in een gloednieuw gebouw, was genoodzaakt
te verdwijnen. Weer was een industrie uit Nieuwe Niedorp verdwenen.
