- 10 -
Toespraak
van de voorzitter
bij de onthulling
van het Trambaanmonument:
Geachte aanwezigen,
Hierbij heet ik u allen namens de stichting Historisch Niedorp hartelijk
welkom. In het bijzonder geldt dit voor burgemeester Anker en echtgenote,
wethouder Barten en echtgenote, alsmede zuster Blijlevens.
Ondanks deze zeer drukke dagen voor de familie Anker kwam toch spontaan
de toezegging, dat de burgemeester graag de gedenkplaat zou onthullen
ten teken dat het tramwegmonument in de Weere tot stand en gereed is ge
komen.
Voor we tot de officiële onthulling overgaan wil ik in kort bestek enkele
zaken betreffende de tramlijn Wognum - Schagen uiteenzetten.
In het laatst van de 19e eeuw deed ook in West-Friesland op enkele tra
jecten de stoomtram zün intree.Zo ook in 1898 op het traject Wognum -
Schagen. Men had grote verwachtingen van dit - in die tijd genoemde -
snelle vervoermiddel dat er toch altijd nog één uur en 10 minuten over
deed om van Schagen naar Wognum te rijden.
Grote gangmaker voor de totstandkoming van deze tramlijn was indertijd
Jan Breebaart uit de Groetpolder. Niet zo verwonderlijk overigens, want
niet alleen voor passagiersvervoer, maar vooral ook voor het vervoer van
onder meer landbouwproducten vanaf de plattelandsgemeenten had men gro
verwachtingen van de stoomtram.
We dienen hierbij de bedenken dat in die jaren het vervoer over grote
afstanden, in deze streken voor zowel mensen als goederen nog vrijwel
geheel per schuit geschiedde.
De tramlijn met al wat daarbij behoorde kwam tot stand onder directie
van de Stoomtramweg-maatschappij "Westfriesland" te Hoorn met een rente
loos kapitaal van Rijk en Provincie alsmede een door de belanghebbende
gemeenten verstrekte lening.
Ondanks alle goede bedoelingen bleek al spoedig dat de tramlijn niet
rendabel was te krijgen. Jaarlijks werden de tekorten groter, waarin de
overname in 1 90 9 door de Hollandse ijzeren spoorwegmaatschappij geen ver
andering bracht.
Ook nadat de Nederlandse Spoorwegen belanghebbende in de tramlijn werden
bedroeg het jaarlijks verlies gemiddeld 60.000,voor die jaren een
zeer behoorlijk bedrag.
Toch was het goederenvervoer nog van beduidende omvang, zoals bijvoor
beeld vervoer van vee naar de week- en jaarmarkten.
Bij de gasfabriek, gelegen tussen Winkel en Nieuwe Niedorp, werden jaar
lijks zo'n 150 wagons kolen aangevoerd.
De grootste konkurrent voor de tram was de opkomst van het personen
vervoer per autobusonderneming.
De firma Keetman en Schoorl te Winkel onderhield reeds vanaf 1 januari
1924 een geregelde autobusdienst tussen Winkel en Hoorn.
Ondanks vele protesten kwam het in 1930 tot opheffing van de tramlijn.