DE VOC 1602-1800
Een artikel over inwoners uit Heiloo die voor de VOC hebben gewerkt.
Wie waren de mensen die, ook vanuit Heiloo, met de
'Vereenigde Oostindische Compagnie' uitvoeren?
Rem Jans Tromp. Als matroos naar Oost-Indië.
Albert Dirks Brammer. Soldaat na zeer slecht gedrag.
Pieter Louter
Bewerkt door Josta de Graaf Gieltjes
De Verenigde Oost-Indische compagnie (VOC) spreekt
velen tot de verbeelding. Halverwege de 18de eeuw had
de compagnie 25.000 mensen in dienst, waarvan 3000 uit
Nederland. Vanaf haar oprichting in 1602 bestond er een
grote behoefte aan matrozen en soldaten, waardoor uit
geheel Europa mensen toestroomden om dienst te nemen.
Hiervoor zijn 1.500 schepen gebouwd en naar schatting
een miljoen mensen met die schepen naar Azië vervoerd.
Naast zeelieden en soldaten, waren er ook ambachtslieden,
koks, chirurgijns, predikanten en klerken in dienst. De VOC
verhandelde specerijen zoals nootmuskaat, peper, foelie,
kruidnagel, en ook koffie, thee, porcelein, textiel en andere
goederen. Ondanks het grote gevaar, de onzekerheid en de
veel voorkomende ziektes, vertrokken mensen ook uit Heiloo
naar de Oost. Sommigen vrijwillig, anderen gedwongen.
Pieter Louter heeft daar uitvoerig archiefonderzoek naar
gedaan en heeft een aantal personen gevonden die hij
beschreven heeft. In de onderstaande samenvatting van zijn
zeer gedetailleerd artikel leest u hoe het een aantal personen
uit Heiloo is vergaan.
Op 6 december 1707 wordt Rem Jans Tromp rooms-
katholiek gedoopt. Zijn ouders wonen op de toen zo
geheten Obriglaan (Stationsweg/Pastoor van Muijenweg).
Het echtpaar is niet rijk, maar zij kunnen zich redden, er
zijn 11 kinderen. Als de moeder overlijdt, is Rem 8 jaar. Tot
1730 is er niet veel meer bekend dan dat er problemen
zijn met zijn baas. Rem eist achterstallig loon op maar dat
wordt geweigerd. Daarop verkiest hij op 28 mei 1734 om als
matroos naar Oost-Indië te reizen. Hij vertrekt met het schip
'Meerlust'.
'Meerlust', een zogenaamd fluitschip:
Vertrek Texel 28-5-1734, aankomst Batavia 29-5-1735.
In gebruik bij de VOC van 1725 tot 1744. Het had een
bemanning van 130-181 koppen. Bron: De VOC-site.
Rem heeft een gage van 9 gulden per maand en verwerft
een schuldverklaring van 150 gulden. Van de compagnie
koopt hij een kist van 5 gulden, een pak van 2 gulden 10
Het VOC embleem.
stuivers, een hemd van 1 gulden 16 stuivers en als laatste
een paar schoenen voor 1 gulden 14 stuivers. Een lang
leven is hem niet gegeven. Op 18 augustus 1736 wordt
aangetekend dat hij is overleden zonder een testament of
goederen na te laten.
Albert is de zoon van Dirk Sijmens Brammer en Immetje
Jans Welboren. Hij werd gedoopt op 1 juni 1699, Het
gezin met 4 kinderen woont in de Egmondermeer nabij het
Maalwater. De 4 kinderen trouwen allen in Heiloo. Zoon
Albert trouwt in 1736 met Machteld Ponse, een weduwe in
'Heijloo'. Zij krijgen een zoon en een dochter. Albert werkt
als knecht bij Jacob Cornelisz. Duijn op Sevenhuijsen. Direct
na de geboorte van hun dochter lijkt de relatie totaal te
ontsporen.
Albert komt in 1742 'wegens slecht gedrag' in grote
problemen.
Er zijn verschillende getuigen die optreden in een
strafrechtelijke zaak tegen Albert. Een stukje uit één van
de verklaringen: 'de persoon van Aelbert Dirks Brammer
is binnen dese heerlijkheid geboren en opgegroeit, en tot
op heeden nogh is wonende, dien sij deposanten van sijne
kints jaere af hebben gekent, dat hij altijdt is geweest van
een seer slegt comportement, sijnde veeltijdts beschonken,
3
