HET OPMERKELIJKE HUWELIJK VAN CORNELLS EN JOHANNA*
Over het leven van Cornells van Foreest (1817-1875)
en Johanna Elisabeth Loopuyt (1816-1877) wim Buwaida
De Nijenburgse schilderijen en de kopieën daarvan
Het Historisch Museum Heiloo heeft de beschikking
gekregen over twee bijzondere schilderijen.
Dit is een initiatief van de heren J. en H. Snethlage en de
Stichting Van Foreest en Van Egmond van de Nijenburg,
die toestemming hebben verleend voor een bruikleen.
De schilderijen zijn replica's/kopieën van twee (originele)
markante portretten die in de bovenhal (overloop) van
Nijenburg een opvallende plaats innemen. Achter de
afgebeelde personen op de schilderijen gaan interessante
levensgeschiedenissen schuil.
De originele schilderijen op de overloop van Nijenburg zijn
'tweelingportretten' van Cornelis van Foreest (1817 - 1875)
en zijn echtgenote Johanna Elisabeth Loopuyt (1816 -
1877). Deze portretten zijn geschilderd door Jan (Johan)
Heinrich Neuman (1819 - 1898). Neuman was een destijds
bekende portretschilder. Hij was opgeleid aan de Koninklijke
Academie (voor beeldende kunsten) in Amsterdam en was
daar leerling van de bekende schilders Jan Adam Kruseman
en Nicolaas Pieneman.1
De portretten van het echtpaar op Nijenburg zijn gedateerd
1876, een jaar na het overlijden van Cornelis. Johanna en
Cornelis zijn (daarom) afgebeeld in rouwkostuums. Van
Neuman is bekend dat hij portretten maakte aan de hand
van foto's. Gezien de detaillering van de gezichten is het
waarschijnlijk dat Neuman ook bij het schilderen van de
portretten van deze echtelieden gebruik heeft gemaakt van
fotomateriaal uit de periode 1870 - 1875.
Op basis van de in 1876 geschilderde portretten zijn
kopieën, replica's, gemaakt. Het maken van replica's werd in
Originele (rouw)portretten geschilderd in 1876.
vroeger tijden, voordat de fotografie in zwang kwam, nogal
eens toegepast. De datering van de replica's is niet bekend.
Op de achterzijde van de kopieën is de naam van Neuman
vermeld; we mogen er dus in elk geval van uitgaan dat
het kopieën zijn van de originelen deze schilder. Of hij zelf
de kopieën heeft vervaardigd is niet zeker; kunstenaars
signeren hun originelen doorgaans voorop de schilderijen
en niet achterop. Maar helemaal uitgesloten is het niet, want
de kopieën zijn erg gelijkend. Het betreft niet gerestaureerde
portretten met een enkele, kleine beschadiging. Kwalitatief
lijkt er een licht verschil te zijn. De lijsten van de kopieën zijn
in elk geval eenvoudiger uitgevoerd.
Wat was de bedoeling van de vervaardiging van de
kopieën?
Maria van Egmond van de Nijenburg (1684 - 1742), die het
huis Nijenburg in bezit had, bepaalde in haar testament
(1742) dat het huis en de kostbare inboedel, waaronder
de verzameling van familieportretten, altijd in het bezit
van haar erfgenamen moesten blijven. De Foreesten die
in 1742 onder meer het huis en inboedel erfden hebben
zich sindsdien geijverd die bepaling na te volgen. De
verzameling schilderijen werd in de loop der tijd aangevuld
met portretten van leden van de familie Van Foreest. Dat
betekende dat de portretten van Cornelis en Johanna in de
negentiende eeuw ook hun vaste plek kregen in het huis.2
Het is mogelijk dat de nazaten het echtpaar zo
bewonderden dat dit de aanleiding was om kopieën te doen
vervaardigen met het doel ze in het eigen woonhuis een
prominente plaats te geven. In elk geval zijn de replica's
bewaard gebleven en ze hebben op Nijenburg enige tijd in
een van de vertrekken aan de wand gehangen.
Replica's van de in 1876 geschilderde portretten.
29
