Zonnewendewandeling
magie ontstond geloof in allerlei zaken zoals degenen die
tijdens de zonnewende trouwen kunnen verzekerd zijn van
een lang, gelukkig en vruchtbaar huwelijk. Gewassen die op
21 juni worden geplant leveren een rijke oogst op. Kruiden
die dan worden geplukt houden het kwaad buiten de deur.
De kerk heeft dit volksgeloof nooit erkend en de katholieke
kerk heeft zelfs de viering van de zomerzonnewende
verboden. Als alternatief werd de geboorte van Johannes
de Doper (Sint-Jan) gevierd op 24 juni. Tot in de vijftiende/
zestiende eeuw werden er in Nederland op 24 juni Sint
Jansvuren ontstoken waar men tot middernacht omheen
danste en waar geliefden hand en hand doorheen sprongen.
Sinds de Reformatie beschouwden zowel de protestantse
kerk als de overheid die vuren als heidens. De hervormde
Inge Kracht viert de zomerzonnewende. Foto Zoë Richardson
kerkenraad in Alkmaar verzocht in 1606 het stadsbestuur
om de 'groote dertelheyt, supersitie en afgoderie' die op
Sint-Jansdag plaatsvond met 'ophanging der croonen, eten,
dansen en looveren dragen' te weren. Protestanten waren
vanaf de Reformatie al niet meer betrokken bij processies en
andere heiligenvereringen. Het is daarom niet waarschijnlijk
dat hier in Heiloo in die zeventiende of achttiende eeuw
deze zichtlaan is aangelegd met bedoeling om op een
speciale wijze de zomerzonnewende mee te maken. De
eerdere veronderstelling dat het uit wetenschappelijke
belangstelling komt lijkt daarom aannemelijker. De
laatste jaren is er in Nederland wel weer sprake van een
opleving van deze volksviering nadat het eeuwenlang
in de vergetelheid was geraakt. Kortstondig was er nog
een opleving in de nazitijd (1940-1944) omdat de NSB
het in navolging van Duitse nazi's als een Germaans
feest op de jaarkalender plaatste; er zijn echter geen
aanwijzingen dat dat ook in Heiloo gebeurde. Na de
oorlog werd die viering vanzelfsprekend als verwerpelijk
ervaren maar de laatste tijd zijn er landelijk gezien weer
enkele zonnewendevieringen die nu sunsational festivals
genoemd worden. Die toegenomen belangstelling is zeker
ook in Heiloo merkbaar en de Historische Vereniging
organiseert daarom ook de zonnewendewandelingen. Wat
betreft de naam: sunsational festivals, wij houden het liever
bij zomerzonnewendeviering.
Sinds enkele jaren organiseert de Historische Vereniging
Heiloo voor belangstellenden rondom de langste dag een
zonnewendewandeling naar het landhuis Nijenburg en de
Ronde O. Zoals elk voorgaand jaar zal ook in 2021 deze
wandeling voor onze vereniging begeleid worden door Bep
van Vliet, Wim Buwalda, Jaap de Graaf en Paul Morsch.
De wandeling begint bij de Beun. Daarna lopen we langs
enkele beelden rondom 't Loo, glasatelier Lucia Admiraal
(ook bekend als de hutkoffer en het oudste huisje van
Heiloo), de Witte Kerk met de begraafplaats en de gotische
fundamenten van de kerk, langs het Raadhuis, de oude
Pastorie en de Nic. Beetsweg en dan via de Delenselaan,
het Engelse Werk met de Comédie naar het bordes van
het landhuis. Vanaf dat bordes wordt de zonsondergang
bekeken. Daarna is de wandeling voorbij maar sommige
deelnemers lopen daarna nog naar de Ronde O om nog
wat van de daar aanwezige gezelligheid mee te maken. Het
is de ervaring van de rondleiders dat de mensen tijdens
de wandeling pas echt naar de omgeving gaan kijken.
Voor het eerst vallen de beelden van Tineke Bot en Willem
Hopman op, het lijkt wel of de naderende zonsondergang
de zintuigen extra alert maakt. Zoals vermeld zal dit jaar
Inge Kracht, die zelf hiervoor al enige keren evenementen
heeft georganiseerd rondom de zomerzonnewende,
haar bijdrage leveren aan de door onze vereniging
georganiseerde wandeling. Zij heeft speciale gevoelens bij
de viering van het begin van de zomer en die heeft ze als
volgt verwoord:
"Als je Midzomer aan de natuur koppelt, dan draait het
om overvloed en groei. Er hangen vruchten aan bomen
6
