IN
De verdwenen naam "de Kuilhuizen" in Heiloo
De naam Kuilhuizen komt naar voren als een plaats in
Heiloo
De Kuilhuizen wordt vooral bij de Kuillaan gezocht
Hoe past Cornelis Abrahamsz in dit verhaal?
Waar ging de akte uit 1735 over?
Dr. P.J. Louter
Naar aanleiding van een artikel van Ina Blekemolen in
de Heylooer Cronyck wintereditie 2020 waarin de naam
Kuilhuizen wordt genoemd, wil ik wat dieper ingaan op de
vraag waar de Kuilhuizen waarschijnlijk lag.
In een artikel in het magazine de Speelwagen no 9/10 van
1955, een uitgave van het Westfries Genootschap, schrijft de
bekende streekhistoricus mr. J. Belonje over de verdwenen
namen van Etgroet en Kuilhuizen te Heiloo. Hij noemt als
eerste Etgroet als een verdwenen plaatsnaam. Deze naam is
zowel op verschillende kaarten als in de nodige aktes terug
te vinden. Het lag ten noordwesten van de Witte Kerk.
'De tweede nu verdwenen naam is de Kuilhuizen. De
vermelding hiervan komt nog voor in een akte op 9 april
1735 verleden, voor de Alkmaarse notaris Jacob van
Bodeghem. Daarin wordt melding gemaakt van Cornelis
Abrahams wonende in de Kuilhuizen onder Heiloo en
tevens van een stuk weiland van 10 morgen gelegen in
de Kuilhuizen onder de banne van Heijloo, waarvan wordt
bericht dat hij dit tesamen bezit met Trijntje Edel, als enig bij
testament geroepen erfgename van Thamis Jans'.
Belonje stelt: 'De Kuilhuizen zoekt men echter op deze
kaart (die van Hoogheemraadschap Uitwaterende sluizen)
tevergeefs en ik weet met deze naam dan ook volstrekt
geen raad, tenzij in het onderhevige geval moet worden
gedacht aan een bewoond complex, dat aan de genoemde
Kuillaan, derhalve langs de tegenwoordige 'IJsbaan' gelegen
zou hebben, waartoe de kaart toevallig wel aanleiding zou
kunnen bieden.
In Het Nieuwe Straatnamen Boek van Heiloo wordt onder
de Kuillaan vermeld: 'In een akte, in 1735 verleden voor de
Alkmaarse notaris Jacob van Bodeghem, wordt melding
gemaakt van ene Cornelis Abrahamsz. Hij bezat samen
met Trijntje Edel een stuk weiland gelegen in de Kuijlhuijsen
onder de banne van Heiloo. Op een oude kaart staat deze
weg nog aangeduid als de Luut Laan. Het is niet uitgesloten
dat het hier gaat om een - nu verdwenen - bewoond
complex, dat heeft gelegen in de directe omgeving van het
stuk land waar nu de ijsbaan is. Volgens een oude kaart van
het Hoogheemraadschap van de Uitwaterende Sluizen is dit
goed mogelijk.
Ook in het interessante artikel in de Heylooer Cronyck over
het Heilooerbos van Ina Blekemolen wordt vermeld dat de
laan die ten noorden van de Westerlaan ligt zijn herkomst
van Cornelis Abrahamsz zou hebben. Zij verwijst in dit
artikel naar ene Cornelis Abrahamsz die volgens een acte
uit 1735 in Kuylhuysen onder Heiloo woonde. (Kuylhuysen
was waarschijnlijk een vroeger bewoond complex, dichtbij
de Kuillaan; het woord 'Kuyl' wijst op zandafgravingen). Het
is inderdaad verleidelijk om Kuilhuizen en de Kuillaan aan
elkaar te koppelen. In werkelijkheid gaat het echter om een
andere plaats.
Cornelis Abraham is een zoon van Abraham Pietersz.
Molenaar en Ariaantje Lourisdr. Plas, beiden geboren en
getogen in Heiloo, maar na hun huwelijk woonachtig in
Nieuwpoort en Boekel onder Alkmaar. Op 19 maart 1684
wordt hun zoon Cornelis gedoopt in de rooms katholieke
Sint Dominicuskerk te Alkmaar. Op 29 januari 1708 trouwt
Cornelis Abramsz de Boer met Neeltje Ariensdr.
In 1717 en 1718 koopt deze Cornelis 2 akkertjes land in
Heiloo. In 1721 koopt hij ook een boerderij, waar zijn 7
kinderen opgroeien. Deze komen later ook naar voren onder
de familienaam De Boer.
In 1760 overlijdt Cornelis Abramsz, bij zijn overlijden wordt
6 gulden impost (begrafenisbelasting) betaald. Vermoedelijk
is Neeltje Ariensdr voor 1754 overleden (van voor die tijd
ontbreken de impost gegevens).
De akte waar Belonje van 9 april 1735 naar verwijst,
betreft een aanzegging door Trijntje Edels, enig erfgenaam
van Tamis Jansz aan Cornelis Abramsz wonende in de
Kuijlhuijsen onder Heijloo om een rechtsgeldig huurcontract
te maken van de helft van een stuk land dat Cornelis huurt
van Trijntje Edels, gekomen uit de erfenis van Tamis Jansz
(notaris Jacob van Bodeghem, Alkmaars notariaat).
Het betreft een stuk land van 7.788 roe (10 morgen) in de
Boekelermeerpolder onder Heijloo dat Tamis Jansz en
Cornelis Abramsz in 1729 gezamenlijk hebben gekocht. In
1730 krijgt Tamis een ongeluk en wordt het stuk land aan
Cornelis verhuurd. Na een paar jaar overlijdt Tamis met
Trijntje als enige erfgenaam. In 1734 heeft Cornelis zijn deel
verkocht en wil hij geen nieuw huurcedulle opmaken voor het
deel wat hij huurt, waarop Trijntje hem aanspreekt dit wel te
32
