i
Westerlaan, het pronkstuk van het Heilooër Bos
s®
Rondeau
*3 -
Zo ongeveer zou een hagenprediker op de Preekstoel hebben kunnen staan.
Een boom is al gauw 8000 waard. De waarde van bij
voorbeeld een monumentale eikenboom van 150 jaar oud,
zoals de eiken aan deze laan, kan wel oplopen tot 90.000.
Niet alleen hier, maar ook op andere plaatsen in het bos
staan oude eiken. Zo zouden deze zomaar getroffen kunnen
worden door de eikenprocessierups. Nog niet zo lang geleden
moesten veel iepen uit Heiloo door ziekte verdwijnen, wat grote
kapitaalschade betekende. Mocht de rups deze kant opkomen
en onherstelbare schade aan de eiken aanrichten, dan zouden
andere boomsoorten de schade kunnen beperken. Diversiteit is
dus nodig.
De volgende laan links draagt de naam Onder Abraham.
Mogelijk is dit bospad ooit genoemd naar de daar geplante
coniferen. Deze werden destijds door de tuinlieden
'brammetjes' genoemd, naar Cornelis Abrahamsz die volgens
een acte uit 1735 in Kuylhuysen onder Heiloo woonde.
(Kuylhuysen was waarschijnlijk een vroeger bewoond complex,
dichtbij de Kuillaan; het woord 'Kuyl' wijst op zandafgravingen).
De kronkelige paadjes hier en daar zijn door wandelend
publiek gemaakt.
Bij de viersprong even verderop belanden we op de
belangrijkste zichtas, de 'grand canal' genoemd: de imposante
op het westen gerichte 'Westerlaan', een bijna 1 km lange
grasbaan. Deze zichtas is de navelstreng die het landhuis met
het bos verbindt. In het midden is hij dieper gemaakt zodat hij
groter lijkt. Hij is aan beide kanten beplant met een dubbele rij
beuken, waardoor de laan breder lijkt. Toch vermoedt de RCE
(Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed) dat de bomen langs de
Westerlaan, gezien de breedte van het landhuis, oorspronkelijk
maar één rij dik was.
In 1865 werd de spoorweg aangelegd die dwars door het
bos over de Westerlaan kwam te liggen; een ingrijpende
verandering. Kijkend in de richting van het spoor wordt de
laan rommeliger. Daar hadden de Duitsers in de oorlog een
schietbaan en af en toe lieten ze met explosieven een boom
springen. Vandaar de onregelmatigheden. Wel zitten er nog
meetpunten voor loodvervuiling in de grond vanwege de
kogels.
Vanaf het bordes van het huis had men vroeger over de
vijver en door de laan een ongehinderd uitzicht op de
Egmondermeer en de duinen. Aangezien de Westerlaan niet
haaks op de dwarswegen staat maar wel loodrecht op de
rooilijn van het huis, gaat men ervan uit dat laan en rooilijn met
opzet zo ontworpen zijn.
Rond de 20-er jaren van de vorige eeuw werd de laan gebruikt
voor harddraverijen met paarden. Bij de verkoop van dit
bosgedeelte op 28 februari 1928 door N.V. Maatschappij
Nijenburg tot Exploitatie van Onroerende Goederen (lees
meer hierover onder 'De Kortelingen') aan Vereniging
Natuurmonumenten, is uitdrukkelijk bepaald dat deze laan
open moest blijven. Men heeft zich niet altijd aan deze
bepaling gehouden, maar de laatste jaren is de laan weer
open.
De eikenlaan; links op de voorgrond een lege plek waar een eik is gesneuveld.
Foto: Dick Slagter
Op de Westerlaan, vlakbij de Westerweg, ligt het Rondeau.
Op een kaart uit 1761 van de 'Plantagie van 't Huys Nijenburg
met zijn Bossen, Laanen, Weegen en gedeelte der Landerven',
van D. de Vries, is deze plek aangegeven met zichtlijnen
naar de kerktorens van Alkmaar en Heiloo. De markering met
piketpaaltjes (naar een foto van ca. 1900) met een laag ijzeren
hekje vormde duidelijk een ronde O in de Westerlaan. Vandaar
dat de laan in de volksmond de Ronde-O-laan of de Ronde-O
7
