De spoorwegovergang Ewislaan
Veel woningen, weinig winkels
Bronnen
Witte pomp firma Morsch circa 1980. Foto: collectie Fred Houten bos
gebruik van een overslagplaats (bestemd voor meer
bedrijven) met een parallelspoor naast het station. De kolen
werden in vroegere tijd met de hand met een schop in
karren geladen en daarna vervoerd naar de opslagplaats
aan de Westerweg waar ze gesorteerd (eierkolen, antraciet,
briketten, viertjes) werden opgeslagen. Later werd er bij het
station gebruikgemaakt van een lopende band en werden
de kolen met een vrachtauto vervoerd. In de zestiger jaren
nam de behoefte aan kolen af. Olie kwam daarvoor (deels) in
de plaats. Tot in de tachtiger jaren was de 'witte pomp' van
Morsch bekend in het dorp. Menige Heilooër tankte daar
de goedkope benzine, een activiteit waarover Aad Vader
de scepter voerde. In 1998 werden de gebouwen van het
bedrijf gesloopt.
Op nummer 312 bevond zich de schoenmakerij van
Mannes. Aan de voorzijde was de schoenwinkel gevestigd
en aan de achterzijde de werkplaats. Nic. Mannes was
een echte ambachtelijke schoenmaker. Op nummer 316
was van oudsher een kruidenier gevestigd. In de vijftiger
jaren de kruidenier Kaandorp met een winkel die we nu als
nostalgisch kenschetsen. Veel levensmiddelen werden nog
vanuit een schap in een (punt)zak geschept, afgewogen en
over de toonbank overhandigd. Tevens kon men bij deze
winkel gas- en elektramunten verkrijgen.
Fred Houtenbos herinnert zich hierbij het volgende. "Wij
hadden thuis geen televisie. Maar we mochten bij 'tante Aal'
(Groeneveld, Westerweg 313) naar 'Dappere Dodo' kijken.
Heel plezierig totdat alle elektra en dus ook de tv uitviel!
Maar tante Aal wist raad. Fluks werden alle statiegeldflessen
bijeengeraapt en ging een van de kinderen naar Kaandorp.
Het statiegeld werd besteed aan een kwartje voor een
elektramunt. De munt ging in de gleuf van de meter en het
tv-kijken kon worden hervat".
De kruidenierszaak en het woonhuis zijn later ingrijpend
verbouwd. Er kwam, op nr. 314-316, een heuse, zij het
niet zeer grote supermarkt. De winkel die in 1984 werd
geopend had een oppervlakte van slechts 400 m2. Eerst
was dat een nevenvestiging van de Alkmaarse Grasmarkt,
later overgedragen aan het (eveneens niet meer bestaande)
concern A&P. Beide supermarkten trokken veel klanten,
vooral dankzij de jaarlijkse actie "pak het pakket"
Boven de supermarkt had de heer Kaandorp enige jaren een
biljartzaal ingericht.
De 'sigarenwinkel' van Piet Kraakman (nr. 318) was in de
vijftiger jaren nog drukbeklant. Naast rookartikelen kon men
er petroleum en klompen verkrijgen. In latere jaren werd het
winkeltje meer een symbool van het verstrijken der tijd. De
weduwe Kraakman heeft nog jarenlang het winkeltje, naast
het woonhuis, in gang gehouden. De beide panden zijn nu
nog steeds aanwezig in het straatbeeld.
14
Toen vanaf 1867 Heiloo doorsneden werd door een
spoorlijn was het nodig dat op verschillende plaatsen een
spoorwegovergang werd gemaakt, zo ook in het verlengde
van de Ewislaan. Deze spoorwegovergang werd in latere
tijd aanvankelijk beveiligd (met bediening vanuit het station),
maar de beveiliging werd in 1922, ondanks vele protesten,
opgeheven. (Zie: W.A.M Admiraal, Heylooer Cronyck,
december 2018). In 1951 werd de overweg afgesloten
behalve voor voetgangers. De voetgangers dienden om over
te steken "klaphekkies" te openen. Een gevaarlijke toestand,
zeker voor overstekende schoolkinderen. Sommige kinderen
werd het door hun ouders verboden om hier over te steken.
Fred Ploutenbos (Ewislaan 22) mocht dat wel en ging dan
ook voor de buren door de hekjes tegen een kleine beloning
boodschappen doen bij de slager aan de Fleerenweg.
Het gemeentebestuur wilde, omdat de NS geen beveiliging
wilde aanbrengen, de overweg sluiten. Hiertegen kwam een
aantal middenstanders in het geweer. Zowel schoenmaker
Mannes als slager Aelbers, aan de Heerenweg, beiden
gesteund door klanten, vreesden afname van klandizie.
Het gemeentebestuur toonde zich niet gevoelig voor de
argumentatie en wees op de op enkele honderden meters
verder gelegen spoorwegovergang bij de Zevenhuizerlaan.
Deze was immers sinds 1950 beveiligd met zogenaamde
AHOB's, bediend vanuit het station, en een jeugdbrigade
zorgde voor een veilige oversteek van schoolkinderen. De
klaphekken werden verwijderd en overgang van de Ewislaan
werd voor altijd afgesloten. Thans resteert een doodlopende
straat met nieuwbouw: (de) Elba.
Vooral het veranderende consumentengedrag, maar
ook het beleid van het gemeentebestuur om winkels in
centra te concentreren en bedrijven te verplaatsen naar
bedrijventerreinen in de periferie van ons dorp, zorgden
ervoor dat de Ewisbuurt meer en meer een woongebied is
geworden met een zeker gemis aan de levendigheid die
bedrijven en winkels met zich meebrengen. Er zijn nog maar
weinig (buurt)ontmoetingsplaatsen meer over. Men kent
mede daardoor vaak de buren soms maar oppervlakkig.
Gelukkig houden enkele winkels/bedrijven nog stand in de
buurt. Maar over enige decennia zal de naam Ewisbuurt
definitief zijn herkenbaarheid hebben verloren.
Met dank aan Ans Klaase en Fred Houtenbos voor hun
uitgebreide informatie en fotomateriaal en verder dank aan Loek
Groeneveld, Jan Leek, Paul Morsch en Dick Slagter (foto's).
- Heiloo, geschiedenis en verklaring van de straatnamen,
H. Oostendorp, 1987
- Heiloo door de jaren heen, H. Oostendorp, 1994
- Heiloo voor en na Willibrord, C. Streefkerk e.a., 1995
- Heiloo, toen het dorp nog dorp was, Jan de Gruijter en Piet
Stoffers, 200Heiloo onder dak, Jan de Gruijter
en Piet Stoffers, 2013
- Het nieuwe straatnamenboek van Heiloo, Dick Slagter,
2017
De overige bronnen zijn in de tekst van het artikel aangegeven.
Links DeA&P-winkel op de plek van de voormalige kruidenierswinkel van Kees Kaandorp (1999). Daarnaast het pandje van het tabakswinkeltje en het woonhuis
van Piet Kraakman. Foto's: collectie Fred Houtenbos en HV Heiloo
15
