iS m HEILOO
De eerste tekenen van Sinterklaas in ons dorp
Sinterklaasfeest in de vorige eeuw
De intocht van de Sint in onze tijd
Joop Tulp
kwestie rond Allerzielen voor een tweespalt. Er kwamen
twee intochten met twee Sinterklazen. Sint verscheen voor
de katholieke scholen met de taxi. Voor de andere kinderen
uit het dorp kwam hij op 5 december met de trein aan. Met
muziekvereniging Eensgezindheid trok de stoet naar de
Kerkbuurt (bij de Witte Kerk). Het katholieke schoolbestuur
heeft jarenlang een gezamenlijke viering tegengehouden.
In de jaren na de Tweede Wereldoorlog werd Sint door
de kinderen van de openbare scholen opgehaald van zijn
logeerhuis Nijenburg. Sint en Piet verwelkomden hen vanaf
het balkon. Traditioneel waren ook de burgemeester en de
wethouder er bij. Na een dankwoord aan kasteelvrouwe
Van Foreest trok Sint met zijn gevolg onder de muzikale
klanken van Eensgezindheid naar herberg De Rustende
Jager (tegenover de huidige Herberg Jan). Een bekende
piet was de heer Borjeson. Hij was begrafenisondernemer
en hovenier. Hij was lenig en hield ervan de kinderen vanaf
het schooldak de stuipen op het lijf te jagen. De etalage van
kruidenier De Vries trok rond 5 december veel belangstelling
met een grote Sinterklaaspop met bruine schoenen.
De Uitkijkpost vertelt in 1959 over de intocht van Sint met
vier zwarte pieten. Deze kwamen op de laatste zaterdag
van november aan per trein. De hoofden der scholen
verwelkomden hen op het station. Achter Eensgezindheid
ging Sint per landauer
gevolgd door 500
kinderen naar het
j» 15 2 gemeentehuis. Daar
ij»] werd hij officieel
■fj JIILAIBRAND verwelkomd door
de burgemeester.
Met harmonieorkest
St.Caecilia maakte
r men dan een rijtoer
door het dorp naar
jML 4SH het station, waar
afscheid van de
I |Hl goedheiligman met
hj" t|Éï zÜn 9ev°l9 genomen
werd. Daarna werden
de kinderen op de
scholen namens
de middenstand
getrakteerd.
De bekende Heilooër
In de Witte Kerk bevindt zich een hardstenen zerk waarop
'Sinterklaes Dach' wordt genoemd. Klaes Maerse Kaster
stierf op die dag: 6 december 1666. De datering 'Sinterklaes
Dach' vraagt meer ruimte op de steen dan de datum '6
december' en kost ook meer arbeid. Het moet van belang
zijn geweest om die dag als zodanig te benoemen. Extra
apart is dat deze zerk in een niet-katholieke kerk werd
geplaatst.
Halverwege de 19e eeuw beschreef Hildebrand (Nicolaas
Beets) in de Camera Obscura, in het verhaal van de
familie Kegge, het traditionele koekvergulden op het
Sinterklaasfeest. Koekpoppen, de zogenaamde vrijers,
werden versierd en cadeau gedaan aan geliefden. Beets
kwam veel in Heiioo en zo zal Sinterklaas in Heiioo ook vast
gevierd zijn. Sinterklaas werd in Beets' boek dus gevierd,
maar de persoon van Sinterklaas was niet zichtbaar.
In Amsterdam schreef Jan Schenkman in dezelfde tijd
een boek. Hierin verzon hij voor de Sint een paard, een
stoomboot en een knecht. Hij maakte Sinterklaas zichtbaar.
Dit is in Heiioo ook nog steeds het geval.
Tot de 20e eeuw is er in Heiioo verder weinig specifieks over
Sinterklaas en de viering van zijn feest terug te vinden.
Wanneer de intocht in Heiioo voor het eerst plaatsvond is
niet bekend. Wel was er in het begin van de vorige eeuw
een Sinterklaasfeest voor het hele dorp. In 1924 zorgde de
26
Nico Akkerman vervulde 43 jaar de rol van Sinterklaas, vaak
met hulp van piet Siem Ploeger. Na de intocht sprak Nico
de gemeenteraad vaak toe met sonore stem, vermanend
én humoristisch. Het was jammer, dat hij de kinderen soms
een beetje vergat. Hij viel in 1980 van zijn paard en haalde
met een andere val, tot zijn grote afschuw, de landelijke
pers. In november 2002 berichtte de Telegraaf daarover
dat Nico aan het eind van de rondrit van het paard viel. De
krant vermeldde als oorzaak dat hij onderweg regelmatig
van alcoholische consumpties werd voorzien. Nico dronk
zelden, was een sportman en reed slechts eenmaal per jaar
paard. Hij weet dit ongeval zelf aan Sound, het paard. De
dames Teitsma en Wiep van der Zee verzorgden jarenlang
Sinten en pieten op en top. Dit gebeurde meestal in Huize
Overkerck.
Al jarenlang wordt de intocht georganiseerd door de
Stichting Sint-Nicolaascomité Heiioo. Deze vindt steeds
plaats op de tweede zaterdag na 11 november. Het
comité heeft in de maanden voor december handenvol
werk: veiligheid, strooigoed (ook voor kinderen met
coeliakie), doventolk, catering, maaltijden, hapjes,
douchegebruik, taken, facturen, sponsoring, afspraken
met de burgemeester, fotograaf, artikelen in de Uitkijkpost,
Gymnastiek- en Turnvereniging Heiioo, muziekvereniging
Eensgezindheid, harmonieorkest St.Caecilia, huur van
kleding, schminken en afschminken, trekkers, jeep,
schimmel of koets, pepernotencontainer, aggregaat,
speciale pieten, Fanfare Showband Heiioo, posters,
vlaggen langs route, kleurplaat, verkeer, dranghekken,
route buurtbus, contact met marktmeester, verzekering,
schoonmaak, website, vergunningen en het feest voor de 70
pieten na afloop.
De intocht was in het begin uiterst eenvoudig en niet duur;
de gemeente zorgde voor de betalingen. De start van de
optocht was vaak bij Overkerck. Sint en zijn pieten werden
daar gereed gemaakt voor de intocht, die steeds eindigde
in het gemeentehuis. Sint bracht dan later een bezoek in de
wijken.
Na 43 jaar werd Nico Akkerman opgevolgd door een nieuwe
Sint (Ko Burgering). Diens opvolger zit sinds 2007 in het
zadel. Jan en Ina Sengers waren lange tijd de spil van de
intocht en werden daarom benoemd tot erelid van het
comité. De laatste jaren begint Sint in het gemeentehuis
en de intocht vindt daarna plaats. Het afsluitende
27