WANDELING LANGS HERBERGEN,
EN MELKSALONS
G DOOR DE TIJD
Piet Stoffers
Afb. 1: Op bovenstaand kaartje is de wandelroute weergegeven
In de maanden januari en februari vond in de Oudheidka
mer een aantal presentaties plaats over vroegere en deels nog
bestaande horecagelegenheden in Heiloo. Het accent hierbij
lag op de plaatsen waar deze gelegenheden zich bevonden
en in mindere mate op de historische ontwikkeling van de
getoonde etablissementen. Op verzoek van vele bezoekers
van de presentaties volgt hieronder een verkorte weergave.
uitspanning 'De Vier Staten'. Herbergen waren
vooral gevestigd op die plaatsen waar veel reizigers
langskwamen. In de tijd waarin wij bij deze
herberg aankomen, bestond het 'verkeer' voor een
groot deel uit postkoetsen, ruiters en te voet rond
trekkende lieden met handelswaar. Naast voorzie
ningen voor de mens beschikten de herbergen dan
ook over mogelijkheden voor de verzorging van
paarden. Daartoe beschikte men over zgn. door-
rijstallen, stallen waar men met koets en al naar
binnen kon rijden. Waar sprake was van een
uitspanning konden de rijtuigen worden voorzien
van andere paarden. Naast het gebruik van de
'gelagkamer' voor eten en drinken kon de koetsier,
in geval van overnachting, tevens gebruikmaken
van de aanwezige slaapgelegenheid. Aanvankelijk
was deze veelal gemeenschappelijk.
Terug nu naar ons beginpunt 'De Vier Staten'.
Hier was een halte voor de diligence. Nadat er in
1813, na het vertrek van de Fransen, van Alkmaar
naar Haarlem een klinkerweg was aangelegd, was
de diligence het vervoermiddel bij uitstek. De rit
Alkmaar - Haarlem duurde overigens zes uur en het
tarief was 2 gulden en 10 cent.
De tocht, die ons zigzag door de tijd zal voeren langs
herbergen, uitspanningen kroegen en cafés, maar ook
langs theetuinen en melksalons, begint bij de Vier Staten.
Dit maakte deel uit van de buurtschap Nieuwpoort waar
toen nog de grens lag tussen de gemeenten Alkmaar en
Heiloo. De meningen over de juiste grenslijn lopen
overigens nogal uiteen (zie Heylooer Cronyck nr. 2 jaar
gang 9 "Nieuwpoort, Vier Staten en Zandersloot" van Jan
de Gruijter en Wim Buwalda).
Bij het beginpunt treffen we aan de herberg annex
Afb. 2: De paarden worden verzorgd bij De Vier Staten
(1748)
Sns 3
mid»*
