De spoorwegstaking van 1903
"Het jaar 1903 kenmerkte zich daardoor, dat daarin een
strijd met een gedeelte van onze beambten uitbrak. Wij
hadden dien strijd allerminst verwacht. Gelukkig mochten
wij, dank ook de krachtige hulp der Regeering en de trouwe
plichtsbetrachtingen het energiek optreden van het ons trouw
gebleven personeel, er in slagen den dienst zonder groote stoor
nis voort te zetten aldus simpel in het jaarverslag van de
HIJSM over 1903. Deze spoorwegstaking brak uit in
Amsterdam op 28 Januari en was drie dagen later in
Amsterdam en omgeving vrij algemeen (er werd gestaakt
uit solidariteit met de Amsterdamse havenarbeiders en
ook vanwege ontevredenheid over de eigen arbeidstoe
standen).
Om het spoorwegverkeer zoveel mogelijk in stand te
houden, trof de Regering maatregelen. Toen begin Febru
ari een hernieuwde staking dreigde, moest ook de Burge
meester van Heiloo maatregelen treffen; hij nam contact
op met de stationschef, die niet aan de staking deelnam.
Zij waren van mening dat het station Heiloo kon worden
bewaakt door vijf man, te weten de gemeentepolitie en de
onbezoldigd rijksveldwachter in de gemeente met de
assistent-chef, en wel omdat er in Heiloo geen wissels zijn
en de seinen bij het station staan, zodat die gemakkelijk te
bewaken zijn. Bovendien stelde de Burgemeester een
corps samen uit een aantal betrouwbare personen uit het
dorp om zo nodig de slagbomen bij de overwegen te
bedienen, de lijn te beveiligen en hen in het algemeen naar
die plaatsen te dirigeren waar dat nodig zou zijn. Behou
dens zeer onvoorziene omstandigheden, zo meende de
Burgemeester, zou zelfs bij de staking van het lagere
spoorwegpersoneel de dienst voor wat betreft de gemeen
te Heiloo ten minste bij daglicht verzekerd zijn. Deze
burgers (onder wie de jachtopzieners N. Bakker en E. de
Vries) die uit de arbeidersklasse komen en hun tijd en nacht
rust hebben opgeojferd voor deze bewakingontvangen een
gratificatie van 1,= per dag. Deze voorzorgsmaatregelen
waren echter niet voldoende Van buiten Heiloo kwamen
kwaadwilligen van elders de orde verstoren, zodat de
Burgemeester zich genoodzaakt voelde in April aan de
Commandant van het Derde bataljon, 4e Regiment
Infanterie Haarlem, om zes manschappen te vragen, ter
nachtelijke bewaking van de spoorlijn, omdat het hem
niet mogelijk was niettegenstaande de goede gezindheid van
de bevolking te Heiloo, zonder deze hulp de spoorlijn
afdoende te bewaken. Dezen kwamen op 16 April aan en
werden bij de burgerij ingekwartierd. Een week later was
de rust weergekeerd en konden de bewaking van station
en spoorbaan en de inkwartiering worden opgeheven. Na
bemiddeling van de Provincie worden de kosten van de
inkwartiering, in totaal 7,=, aan de Gemeente vergoed.
Een stoomtram naar Egmond aan Zee?
Op 21 Juli 1905 startte de stoomtram Alkmaar-Egmond
aan Zee en Alkmaar-Bergen, in 1909 verlengd naar Bergen
aan Zee. Heiloo had geen directe verbinding met Egmond
en het strand: de Zeeweg bestond nog niet en om naar
Egmond aan Zee te komen moest men via de Vennewa-
tersweg. Dat verdroot met name de vereniging "Heiloo
Vooruit", de voorloper van de plaatselijke VW, die in
deze jaren haar best deed om toeristen naar Heiloo te
krijgen. Zij vond dat er een goede, vlugge en goedkope
verbinding van Heiloo met het strand moest komen. Van
de trein naar Alkmaar en de stoomtram Alkmaar-Egmond
werd vanuit Heiloo bijna geen gebruik gemaakt. Men
moest overstappen op het station Alkmaar en daar de
lange gang door naar het tramperron wat lastig was met
kinderen en bagage. Bovendien waren de overstaptijden
zeer lang: de tram sloot niet aan op de trein. De aanleg van
een stoomtramlijn Heiloo-Egmond aan Zee was niet te
betalen en zou ook niet rendabel zijn. Zo werd in overleg
met de gemeente en na overleg met de Burgemeester van
Egmond aan Zee het plan opgevat en aan de N.S. voor
gelegd voor een stoomtram vanaf station Heiloo via
station Alkmaar direct naar Egmond aan Zee. Men
behoefde dan niet over te stappen. Daarbij stelde de
Gemeente aan de NS voor om voor deze tram ook een
halte te maken bij de Kerkelaan en de Regulierslaan/
Kalkovensweg om meer klanten te trekken. De gemeente
telt al meer dan 4500 zielen, zo beargumenteert de
gemeente het verzoek, Een niet onbelangryk deel der bevol
king bestaat uit renteniers en gepensionneerden, personen dus
die ook op werkdagen gelegenheid hebben tot het maken van
uitstapjes. Bovendien is hier een krankzinnigengesticht in
aanbouw, waardoor de bevolking der gemeente belangryk zal
sty gen. ook het aantal pensiongasten neemt gaandeweg
toe. Het zou in eerste instantie moeten gaan om de vier
zomermaanden Juni, Juli, Augustus en September en om
twee of drie ritten per dag. De retourprijs Heiloo-Egmond
aan Zee zou voor de derde klasse niet meer dan 50 cent
mogen bedragen. De Burgemeesters van Heiloo en
Egmond aan Zee willen dit gaarne op het kantoor van de
NS nader bespreken. Na een maand komt een teleurstel
lend antwoord: zowel op grond van technische bezwaren
alsook op grond van de overweging dat zo'n tramdienst
onvoldoende passagiers zou trekken, wordt het voorstel
afgewezen. Ook is er volstrekt geen zicht op het instellen
van nieuwe stopplaatsen. Dit zal trouwens niet anders
zijn, aldus de NS, als de op handen zijnde electrificatie van
de spoorlijn Uitgeest-Alkmaar zal zijn voltooid. Een
22 eek
