I
BEWONINGSGESCHIEDENIS VAN HEILOO
TERVOORZIENING IN DE PREHISTORIE TOT
DE VROEGE MIDDELEEUWEN
Silke Lange
Afb. 1: Kaart ligging Zuiderloo in Heiloo
Het is nu bijna tien jaar geleden dat de eerste schop de
grond in ging voor het verrichten van archeologisch
onderzoek aan de zuidrand van Heiloo, in het plange
bied Zuiderloo.1 Het bouwen van huizen, aanleggen van
leidingen, kabels en riolen vernietigen de resten van
vroegere bewoning en dit maakt het opgraven ervan
noodzakelijk. Gebeurt dit niet dan gaat het bodemar
chief onherroepelijk verloren. Om dit te voorkomen is
in opdracht van de gemeente Heiloo de archeologie in
Zuiderloo voorafgaande aan de huizenbouw gedetail
leerd in kaart gebracht. In eerste instantie is dit gedaan
door proefsleuven te graven om te kijken wat er in de
grond zit, vervolgens zijn de delen opgegraven die arche
ologisch waardevol bleken te zijn. De waarde wordt
daarbij bepaald door de volgende factoren: hoe represen
tatief zijn de sporen en vondsten voor de bewoning in
een bepaalde periode, hoe hoog is de infor-
matiewaarde en wat levert het eigenlijk aan
nieuwe kennis op? Het doel van de opgravin
gen is om alle gegevens uiteindelijk in een
verhaal samen te brengen. De recente onder
zoeken hebben tot nieuwe inzichten in de
bewoningsgeschiedenis van Heiloo geleid.
Sporen en vondsten getuigen van menselijke
aanwezigheid op de strandwal sinds de
prehistorie, wat betekent dat dit deel van
Heiloo al sinds 1500 voor Chr. bewoond
was. In het voorliggende stuk wordt ingegaan
op een specifiek onderdeel van de bewoning
in het verleden, namelijk op de vele water
putten uit de prehistorie tot aan de vroege
middeleeuwen die tijdens het archeologisch
onderzoek aan het licht zijn gekomen.
Zuiderloo
De nieuwe woonwijk Zuiderloo (afb. 1) is
gelegen tussen de Hoogeweg en de Kenne-
merstraatweg, aan de zuidrand van Heiloo,
en landschappelijk gezien op de oostelijke
flank van de strandwal Limmen-Heiloo-
Alkmaar.
De strandwal is omstreeks 1900 voor Chr. door veran
deringen in de zeespiegelstijging en onder invloed van eb
en vloed ontstaan. Op een gegeven moment werd dit
langgerekte zandlichaam, dat parallel aan de kust was
gelegen, ook bij hoogwater niet meer overspoeld en
begon de zandrug droog te vallen. Duinen ontstonden
door zandverstuiving. Dit zijn de oude duinen die door
latere zandverstuivingen grotendeels weer overdekt zijn
geraakt. Al gauw na het ontstaan van de strandwal
begonnen mensen de nieuwe gronden te koloniseren.
Waarschijnlijk kwamen de eerste kolonisten uit de
omgeving van het Oer-IJ en hebben ze de bestaansmo
gelijkheden op de strandwal tijdens een van hun ontdek
kingstochten met de kano verkend. De oudste sporen in
Zuiderloo dateren uit de midden-bronstijd en liggen ten
oosten van de Spanjaardslaan en ten zuiden van de
