Bijzondere vondsten uit waterputten
In veel van de waterputten uit prehistorie, Romeinse tijd
en vroege middeleeuwen zijn opmerkelijke voorwerpen
gevonden. Hierboven is bij de grote vroegmiddeleeuwse
waterput al een aantal zaken genoemd. Sommige zullen
per ongeluk in de waterput terecht zijn gekomen, zoals
een emmer of een aardewerken pot waarmee water uit de
put werd gehaald en die van het touw of de ketting los is
geschoten. Andere voorwerpen zijn vermoedelijk als
afval in de (in onbruik geraakte) put gegooid. Daarnaast
zijn er voorwerpen waarvan we niet weten hoe en waarom
ze in de waterput zijn beland. Ook al ontbreken schrif
telijke bronnen waaruit informatie over geloof en bijge
loof kan worden afgeleid, toch zijn er aanwijzingen op
basis van het archeologische vondstmateriaal dat er
rondom het gebruik van de waterput wel degelijk sprake
was van rituele handelingen. Dit zijn rituelen die met de
ingebruikname van de waterput of juist met verlatings-
rituelen (buiten gebruik raken) te maken hebben gehad.
Een voorbeeld is het reeds genoemde voorkomen van
hazelnoten in de grootste, vroegmiddeleeuwse waterput,
wat kan duiden op een betekenis van hazelaar als vrucht
baarheidssymbool. Van andere voorwerpen, zoals een
bronzen mantelspeld (type Domburg), is niet direct te
verwachten dat het een offer is. Hij is namelijk aange
troffen in de insteek van de waterput. Bij een offer
verwacht men dat deze speld op de bodem ligt (afb. 13).
Afb. 13: Een vroegmiddeleeuwse mantelspeld met heidense
decoratie uit een van de waterputten.
Tot slot
Het archeologisch onderzoek in Zuiderloo is nog in volle
gang. Zodra het veldwerk is afgerond, begint de uitwer
king die uiteindelijk tot een rapportage over de bewoning
vanaf prehistorie tot vroege middeleeuwen zal leiden. De
verwachting is dat tijdens de uitwerking nog verrassin
gen aan het licht zullen komen. In elk geval worden de
best bewaarde karrenwielen uit de Romeinse tijd gecon
serveerd en zullen ze over een jaar of twee in Het Huis
van Hilde voor iedereen te bezichtigen zijn.
Noten
1 Hierover is eerder in de Heilooër Cronyck een artikel
gepubliceerd.
2 Voorbeelden zijn de heerenwegen, heerwegen, zoals de
Heereweg tussen Bakkum en Egmond of de Hoogeweg
Heerenweg in Heiloo.
3 Uit historische bron is bekend dat tenminste een deel
van het huidige bos is aangelegd in het kader van de
bouw van landgoed Nijenburg.
Bronnen
Moesker, T.P./M.F.P. Dijkstra, in voorbereiding.: Een
vroegtniddeleeuwse nederzetting langs de Hoogeweg in
Heiloo. Archeologische opgravingen in plangebied
ZuiderlooUWP 2 en 3, gemeente Heiloo,
Amsterdam (Diachron-publicatie 62).
Dijkstra, M.F.P./T.P. Moesker, in voorbereiding: Begra
ven bewoning uit de Vroege Middeleeuwen. Archeologische
proefsleuven en opgravingen aan de Hoogeweg in Heiloo,
plangebied Zuiderloo, UWP 5, gemeente Heiloo,
Amsterdam (Diachron-publicatie 63).
Heiden, M. van der, 2017: Bronstijdbewoning op de
strandwal. Definitief archeologisch onderzoek in het plan
gebied Zuiderloo, UWP 1, gemeente Heiloo (Diachron
publicatie 133), Amsterdam
Lange, S., 2014: Archeologisch onderzoek tussen
Kennemerstraatweg en Hoogeweg, in:
Heylooer Cronyck jubileumuitgave 2014, 31-47
Drs. Silke Lange studeerde archeologie in de richting
prehistorie van Noordwest Europa. Het onderwerp van
haar scriptie was Grafheuvelwegen op de Noordwest
Veluwe. Zij specialiseerde zich in de determinatie van
hout uit archeologische context. Zij werkte mee aan veel
opgravingscampagnes en gaf leiding aan divers archeolo
gisch onderzoek in de regio. Momenteel werkt zij als
archeologe en houtspecialiste bij BIAX Consult in
Zaandam. Dit bedrijf houdt zich bezig met landschaps
reconstructies en ecologisch materiaal uit opgravingen.
Silke Lange woont in Heiloo.
10 e&i
