van Delen. Zij kon daar ongestoord een middagslaapje
houden uit het zicht van het huis.*3 Opmerkelijk was de
aanleg van Tobservatoire caché' (4) een omheinde plek
door middel van een houten wal. Hierin waren openin
gen naar de weg aangebracht, zodat alles gezien kon
worden terwijl de persoon zelf onopgemerkt bleef. Van
geheel andere aard was de 'niche' (5), waar met een
Afb. 3: De oorspronkelijke hondenherberg
theetafeltje 'en parade' gezeten kon worden, oftewel in
het zicht van iedereen. Waar oorspronkelijk een naald-
bomenkwekerij, de z.g. 'Enterij' (6), was gevestigd, werd
een Dennenrondje aangelegd.
Van alle komische voorstellen die Leonard van Delen in
zijn ontwerp deed, zijn in ieder geval de Batterij (7), de
Goudvissenkom (8), de Comédie (9) en het Dennen
rondje (6), werkelijkheid geworden.
Er liggen drie slingerlanen: de Lindenslinger, de
Eikenslinger en de Beukenslinger, en talloze kronkel
paadjes. Ook dit padenpatroon is tot op de dag van
vandaag grotendeels in stand gebleven.
De zuidelijke oprijlaan werd vroeger Kerkelaan genoemd,
omdat de familie daarlangs ter kerke ging. Alvorens deze
laan in te lopen ziet men links, langs de gracht die
noord-zuid gericht is, een paadje, 't Hengelaartje (1)
genaamd. Dit pad dankt zijn naam aan een op een steen
zittend loden beeldje van een hengelaar dat zich ooit
tegenover het huis bevond. Op een tekening uit 1787
van tekenaar Hendrik Tavenier (Haarlem, 1734-1807)
is te zien dat de hengelaar net een vis omhooghaalt en
het snoer grijpt.
Hondenherberg
Vooraan 't Hengelaartje bevond zich vroeger een houten
stoep met een trappetje tot aan het water. Via dit trap
petje konden de trekhonden, die onderweg waren van
Heiloo naar Alkmaar of omgekeerd, hun dorst lessen in
de vijver. Ze werden dan even losgemaakt van de trekkar.
De houten trap en de trekhonden zijn er niet meer,
alleen de duiker in de gracht is er nog. Deze gaat onder
de weg door naar een beek in het bos. Op de duiker is
nu de volgende tekst te lezen: 100 jaar geleden was hier
de hondenherbergde plek waar trekhonden konden rusten
en water drinken, (afb. 3)
Via het pad rechts van het toegangshek kan men begin
nen aan een wandeling. Dwalend over de slingerende
paadjes kan men zich een voorstelling maken van het
'Engelse Werk' zoals het er in vroeger tijden moet hebben
uitgezien. Als men in zuidoostelijke richting loopt, tot
aan het weiland, is men aangekomen op de Batterij.
De Batterij
Uniek was de aanleg van een 'battle garden' 4, de z.g.
Batterij, een open landschapje met walletjes en hagen.
Op het ontwerp is te zien dat het pad dat naar de Batte
rij leidde rechte vormen had in de vorm van een Z.
Uiteindelijk bleek dit geen werkelijk pad te zijn, maar
waren het loopgraven. Waarom is hier een batterij
aangelegd? Er zijn tenminste drie mogelijke verklaringen.
Afb. 4: Fragment uit het ontwerp 'Engelse Werk', ca. 1800,
waarin rechtsonder de Z-vormige loopgraven te herkennen zijn.
5
