Afb. 2 houtwal achter de Hoogeweg
aanwezige houtwallen zo'n grote ouderdom hebben, is
moeilijk te zeggen, maar in ieder geval zijn de oost-west
gerichte structuren wel eeuwenlang hetzelfde gebleven.
Kaartonderzoek heeft dit aangetoond; zie ook onder het
kopje Bronnen.
Op de tekening hieronder is te zien hoe de mensen een
uitgesproken maatvoering hanteerden van de houtwal ten
opzichte van het vee.
Houtwal met een enkele greppel (links) en met een dubbele
greppel (rechts)
Op de strandwal zijn ook solitaire houtwallen aanwezig,
zonder greppels. Als perceelscheiding waren ze natuur
lijk gewoon functioneel. Daarom zien we, naast de veel
voorkomende oost-west gerichte houtwallen, ook wel
houtwallen die noord-zuid gericht waren; echter deze
zijn in de minderheid. Op de zandgronden in het oosten
van ons land is deze vorm van perceelscheiding met
solitaire houtwallen een veel voorkomend gegeven. De
combinatie van houtwallen met greppels komt echter
alleen voor in de nattere ontginningsgebieden in het
westen van het land.
Hagen
De oude, doorgaande wegen die over de strandwal
liepen, waren tot in de 20e eeuw meestal onverhard. In
vroeger tijden plantte men direct langs deze wegen op
de perceelsgrenzen hagen of boomsingels aan. Daar
waren meerdere redenen voor: uiteraard om de schei
ding aan te geven tussen particuliere en openbare weg,
om vee bij verplaatsingen te leiden en om te voorkomen
dat op de onverharde wegen bij slecht weer met
de handkarren buiten de eigendomsgrenzen werd getre
den. Een dergelijke vorm van hagen planten, zo pal op
de perceelgrens zien wij bijvoorbeeld nog langs de
Krommelaan. (afb. 3)
Aan weerszijden van de Hoogeweg werden vooral
meidoornhagen geplant; deze konden vanwege de hoge
ligging goed tegen de droogte. Er zijn nog steeds meer
dere fraaie stukken meidoornhaag aanwezig. Watermin-
nende elzenstruiken zien we daarentegen vaker langs de
greppels. Men wist vroeger feilloos welke beplanting
waar thuishoorde.
Bronnen
Aan de hand van oude kaarten, zoals de Bonneekaart uit
1903 en de Topografische atlas van midden 19e eeuw,
zien we het steeds gelijk gebleven patroon van oost-west
gerichte verkaveling. En ook op de oudste kaart van de
18
