ERDENKINGSBOMEN IN HEILOO
Dick Slagter en Jan van der Giessen
A1 in 1813 werden op verschillende plaatsen in Neder-
land de eerste koningsbomen geplant. Met die eerste
bomen, ter gelegenheid van de terugkeer van koning
Willem I uit ballingschap in Engeland tijdens de Franse
tijd, werd een traditie geboren. Vanaf die tijd zijn in heel
veel Nederlandse gemeenten bomen, en dan vooral
linden, aangeplant ter herdenking van een gebeurtenis
in het koninklijk huis. De redenen daarvoor liepen wijd
uiteen; het gebeurde ter gelegenheid van een geboorte,
verjaardag, huwelijk of bij een kroning. Die bomen
worden nu ook wel herdenkingsbomen of oranjebomen
genoemd. Zo werd nog in 2013 ter ere van de kroning
van Willem Alexander door de gemeente Heiloo een
linde geplant op de hoek Ewisweg - Pastoor van Muijen-
weg (afb. 1).
In dit artikel gaan we onderzoeken of er nog meer
herdenkingsbomen in Heiloo aangeplant zijn. Maar
eerst nog wat informatie over de lindeboom en zijn
geschiedenis.
A1 in de Oudheid speelde de linde een belangrijk rol. De
Germanen vierden hun feestjes onder linden of hingen
er overwonnen krijgsheren aan op. Ze spraken er ook
recht onder; een gebruik dat is overgenomen door
andere culturen en nog lang is voortgezet. Nog steeds
worden lindebomen ook bij woningen aangeplant
omdat de boom symbool staat voor liefde, trouw en
huiselijk geluk. De linde heeft hartvormige bladeren en
was gewijd aan Freya, de Germaanse godin van de liefde,
gerechtigheid en vruchtbaarheid. Volgens de legende
woonde Freya in de linde en zorgde zij dat de lindebloe-
sem zo heerlijk geurde. Daardoor aangetrokken deden
geliefden elkaar onder de linde de trouwbelofte. Daar-
naast geloofde men dat de linde de bliksem en het
onweer van de dondergod Thor (Donar) op afstand
hield. De linde zou de mensen beschermen tegen het
kwaad. Zelfs de christelijke keizer Karel de Grote gaf zijn
leenheren opdracht om veel linden in steden en dorpen
te planten. Omdat onder de linde vaak werd rechtge-
Afb. 1: Koning Willem Alexanderboom
sproken, stonden linden vaak op markante plaatsen zoals
dorpspleinen, brinken en bij kerken. Als bij het recht-
spreken een vonnis onder de linde werd uitgesproken
dan werd de boom "gerechtslinde" genoemd. De linde
fungeerde ook vaak als herdenkingsboom en er vonden
allerlei festiviteiten plaats. Zo werd eronder gedanst en
herdacht. Verder speelt mee dat de linde een geschikte
boom is omdat deze zowel op klei als zandgrond kan
16 sni
