Oosterzijpolder met Het Lood
(795 ha, exclusief de vrij afwaterende gebieden)
Ligging: ten oosten van Heiloo, geheel binnen de
gemeentegrens. Tussen de strandwal waarop Heiloo is
gelegen en de evenwijdig daaraan lopende strandwal
oostelijk daarvan langs de rand van de Schermer (met
daarop het gehucht Boekel) lag een strandvlakte. Deze
raakte in de loop der tijd bedekt met een dikke laag veen.
Door dit veen slingerde een stroompje, de Die.
Reeds rond 1100 werd de strandvlakte aan de zuidkant
afgedamd door de aanleg van de Limmerdam. In 1280
blijkt er ook aan de noordzijde een dwarsdijk tussen de
twee strandwallen aangelegd. Lange tijd werd gedacht
dat dit de Heilooerdijk moet zijn geweest, maar het kan
ook de Boekelerdijk zijn geweest, die overigens nu niet
meer in het landschap terug te vinden is door droogleg-
ging van de Schermer. Deze dijk beschermde de veen-
gronden tegen de aanvallen van het water van de
Schermer dat via de Voor- en Achtermeer achter de
strandwal van Boekel kon doordringen. Desondanks
ontwikkelden zich in de slappe veengrond als uitbrei-
dingen van de Die diverse meertjes. Direct achter de
Boekeler strandwal ontstond bovendien nog een
omvangrijker waterplas, de Boekelermeer.
Met het leggen in 1280 van de dijk aan de noordzijde
tussen de twee strandwallen, was het gebied aan de
oostzijde van Heiloo ingepolderd. Deze polder werd
bekend als de Oosterzijpolder. In de Kuyper gemeen-
teatlas van 1868 staat hij genoemd als Heiloerpolder.
Kort voor 1533 werd de eerste molen gebouwd om de
polder te bemalen. Het maaiveld was kennelijk als gevolg
van oxidatie en inklinking van de veenbodem zover
gedaald dat de natuurlijke afwatering op de Schermer
niet meer voldeed. Uiteindelijk kwamen de veengron-
den in de polder ongeveer twee meter lager te liggen dan
de strandwallen aan weerszijden. Bij de bouw van de
molen ging het om een kostbaar werk waarvan slechts
een gedeelte van het dorp profijt had. Waar deze molen
precies gestaan heeft hebben wij niet kunnen achterha-
len.
Kaart 1830-1850 Oosterzijpolder Kaart Google Maps uitsnede kaart 1830-1850
Links: Topografische Militaire kaart nettekening) 1830-1850. Aan de rechterkant van boven naar beneden het Noord-
hollands Kanaal. Op dit kaartfragment zijn met VV'.V/ twee molens aangegeven: 1De Noordermolen van de Oosterzij
polder (gebouwd ca. 1530, afgebroken 1880). 2. De bovenmolen van de Boekelermeer (1586- 1879) die in een volgend
artikel wordt behandeld. Langs de westoever van het Moordhollands Kanaal zien we de toenmalige kalkovens liggen.
Rechts: Het gehele gebied is onherkenbaar veranderd door de aanleg van het bedrijventerrein Boekelermeer. Van de
Heiloer Weg op de oude kaart is anno 2015 nog een klein stukje bewaardgebleven in de vorm van Oude Heilooerdijk en
Jadestraat. Kaart: Google Maps.
4 eck!
Praxis Bouwmarkt
Megastore
Koelmalaan
^">«rtlaan
Koelmalaan
Kentucky Fried Chicken n
Sligro Alkmaar a
