In hedendaags Nederlands
'29 ma art 1567
De ongeveer 61 -jarige heer Reyner Siewertsspon, pastoor
van de parochiekerk te Heiloo, nabij Alkmaar is bij ons
commissarissen gedaagd voor verhoor.10 Hp verklaart
%ijn ambt al 29 jaar uit te voeren, oorspronkelijk uit
naam van Jan Campis die broeder was in het klooster te
Egmond. Hp verklaart dat niemand van %ijn parochia-
nen %ich bemoeid heeft met de religieu^e nieuwigheden,
maar het katholieke geloof steeds trouwgebleven %ijn. De
dorpsbewoners sjjn goede, eenvoudige lieden die met
landbouw hun brood verdienen en niet met oorlogvoering.
Zoals gewoonlijk spjn de parochianen gedurende 1566 te
biechtgegaan en hebben hetHeilig Sacrament ontvangen.
Hp verklaart ook dat op de eerste of trnede dag van mei
1567 een groep soldaten langs het dorp trok, Gewspn
genaamd. Hit vrees voor de soldaten is de mis gedurende
de%e dagen niet doorgegaan.11 Gedurende een van de
dagen daarna (de precie^e dag heeft de pastoor niet
onthoudenj hebben onverlaten schilderpen kapotgemaakt
van het lijden van de kruisiging van Je^us. De schilderp
en bevonden %ich aan de oostzfjde van het kerkhof Het
mishaagde de goede katholieken uit Heiloo %eer. Hp
verklaart een sterk vermoeden te hebben datpersonen uit
Alkmaar dit op hun gernten hebben. Jmmers, eerder al
%ijn er in Alkmaar beelden en altaren kapotgeslagen in
het regulierenklooster.12
Naar %ijn beste weten heeft niemand van %ijn parochia
nen Hendrik van Brederode en Hodewipk van Nassau
gesteund als soldaat of door geld bij te dragen. De paro
chianen %ijn meestalgoede, simpele lieden die niet gewend
spjn met wapens om te gaan. Nadat wij commissarissen
ernaar gevraagd hebben, verklaart hip ml ene Willem
Baerdes^oon te kennen. Hp is de spon van Willem
Diericxspon, die in het verleden schout van Amsterdam
gemest is. Willem Baerdescpon be^it enkele mooie stuk-
ken land in de parochie Heiloo.13 Welke inkomsten uit
deep stukken land voortvloeien met hip niet, maar de
pachters %ullen het ongetwijfeld weten. Hp verklaart dat
Willem Baerdes^oon, toen hp nog in Heiloo woonde, pch
als een voorbeeldig katholiek gedragen heeft.
De ongeveer 36-jarige Dominicus Caroli, koster van de
parochiekerk, is voor ons commissarissen gedaagd voor
verhoor. Hp verklaart dat niemand van de parochianen
%ich bemoeid heeft met de religieutp nieuwigheden, maar
het katholieke geloof steeds trouw gebleven sfjn. Als
goede katholieken sfjn sjj te biecht gegaan en hebben het
heilig sacrament steeds toegewijd ontvangen. Hp verklaart
ook niets te weten van verstoringen van kerkdiensten
gedurende de afgelopen onrustige tijd. Met veel moed
verklaarden de parochianen in het openbaar dat indien
iemand de kerkdiensten %ou verstoren, cpj dit metgeweld
spuden verhinderen! Om die reden spjn de diensten steeds
gewoon doorgegaan, uitge^onderd de eerste twee dagen van
mei 1567. Zekere soldaten, Geu^engenaamd,passeerden
Heiloo ponder vernielingen aan te richten. Wei hielden cfj
huis in een in de buurtgelegen klooster. Hp verklaart dat
Willem Baerdescajon, die voortvluchtig is, mooie stukken
land in be^it heeft binnen deparochie. Hp beloofd hiervan
een schriftelijke verklaring tegeven. Willem Baerdes^oon
de admiraal, %ijn huisvrouw en sjjn gesjn hebben %ich in
Heiloo als voorbeeldige katholieken gedragen.
Op het eerste gezicht lijkt alles duidelijk als we
de pastoor en de koster mogen geloven. Op het
incident op het kerkhof na is er in Heiloo weinig
voorgevallen dat het vermelden waard is. Toch
valt er een aantal dingen op als we het verslag
nader bekijken. In de eerste plaats valt op dat
beide geestelijken vrijwel zeker niet alles hebben
verteld wat zij wisten. Uit andere bronnen leren
we dat de protestanten minstens een keer een
hagenpreek georganiseerd hebben in Heiloo, op
de "Preekstoel", op de huidige hoek Kuil-
laan-Westerweg, nabij de boswachterswoning.
Als we ons bedenken dat er in de zestiende eeuw
ongeveer 800 mensen in Heiloo woonden, dan is
het moeilijk te geloven dat niemand van de
dorpsbewoners op zijn minst uit nieuwsgierig-
heid is gaan kijken en luisteren.14 In de tweede
plaats valt de strijdlustige houding van de dorps
bewoners op: dat men desnoods geweld zou
gebruiken als iemand het zou wagen de katholie
ke erediensten te verstoren. De huidige opvatting
28
