Afb.6: Nijenburgfebruari 2012
Van Egmond van de Nijenburg, zocht een zomers al
ternatief voor hun stadswoning gelegen aan de stin
kende Nieuwesloot te Alkmaar. Het huis, door erfenis
in handen gekomen van de familie Van Foreest, was
menigmaal het decor van feestelijkheden en de beoefe
ning van muziek en literatuur. De literaire 'Heilooër
kring', met Nicolaas Beets als middelpunt, vertoefde
vaak op Nijenburg.
Bij het huis werden in de achttiende eeuw een parkland
schap en tuinen aangelegd in de klassieke Frans-Italiaanse
stijl. Daarvan resteren nog enige zichtassen, onder andere
de Ronde O-laan (Westerlaan). In het begin van de negen
tiende eeuw werd dat grondig veranderd: de Engelse tuin
aanleg werd toegepast. Klassieke beeldhouwwerken op het
huis en in de vijver werden gesloopt. Men vond ze (toen)
"te pompeus". In 1830 werd de beeldengroep die in de
vijver stond met touwen door paarden omgetrokken. In
het park werden slingerpaden en follies, zoals een 'comedie'
(openluchttheater) en een 'batterij' (imitatieloopgraaf),
aangelegd.
In de loop der tijd werden agrarische activiteiten steeds
belangrijker om het huis en de bewoning daarvan te
kunnen financieren. Nijenburg werd een landgoed.
Agrarische activiteiten waren onder meer het telen van
asperges, het houden van pluimvee en het produceren van
fruit. Het grondbezit werd uitgebreid tot een omvang van
meer dan 500 hectare. Daarvan was 150 hectare bosgrond.
Hetgeen nuttig was voor houtverkoop.
Aan het einde van de negentiende en het begin van de
twintigste eeuw namen de liquide middelen echter snel
af. Door toepassing van het vernieuwde erfrecht werd
ook het grondbezit versplinterd. Resultaat daarvan was
dat de eigenaren van Nijenburg niet meer in het onder
houd konden voorzien.
De nazaten van de bewoners van Nijenburg en de inwo
ners van Heiloo kunnen zich gelukkig prijzen dat dank
zij de inspanningen van Natuurmonumenten en Vereni
ging Hendrick de Keyser in Heiloo in een fraaie groene
omgeving nog steeds een van de prachtige Nederlandse
buitenhuizen te bewonderen is.
Bronnen
- Heiloo door de jaren heen, H. Oostendorp, 1994
- Beelden van de buitenplaats, elitevorming en notabelen
cultuur in de negentiende eeuw, R. van der Faarse en
Y. Kuiper, 2005
- Groen van toen, brochure Open Monumentendag
2012
- Buitenplaatsen, heden en verleden van de mooiste histo
rische zomerverblijven in Nederland, Elsevier, 2012
10 <i