chief bijgehouden van hun activiteiten, dat bewaard is
en dat nog veel interessante informatie over Foreest en
zijn wapenbroeders kan opleveren.9
We weten nu dat Foreest een actief en leidend patriot
was. Bekend is ook dat hij na de Franse inval van 1795
een paar maanden burgemeester van Alkmaar was en
daarna in de landelijke politiek betrokken raakte. Sym
bool daarvan is het bekende plaatje van het Bataafse
bevrijdingsfeest waarop Foreest een toespraak hield.10
•- -rArZv
iiklTsi
Afb. 3 Vrijheidsfeest te Alkmaar.
UitD. Aten, De geschiedenis van Alkmaar
Wat wij nog steeds niet weten is hoe iemand uit zo'n
aanzienlijke regentenfamilie, bovendien zo discreet in
gesteld, tot deze buitengewoon actieve politieke stel-
lingname kon komen. De 'binnenkant' van Foreests
patriottisme was totnogtoe onbekend. Gelukkig zijn er
de boeken die ons iets meer kunnen vertellen.
De boeken van Foreest op Nijenburg
Cornelis en zijn gezin verhuisden in 1795 uit Alkmaar
naar het buitenhuis dat hij van zijn vader geërfd had, de
Nijenburg in Heiloo.11 Zijn boeken verhuisden mee.
Een deel daarvan bleef staan in de later gebouwde
'bibliotheek' aan de zuidoostkant van het huis, tot de
boedelverdeling van 1966. In dat jaar werden het huis
en het resterende deel van het landgoed verkocht aan
Natuurmonumenten en werden de boeken verdeeld
onder de drie overlevende erfgenamen en gezusters
Van Foreest, Alide, Aleide en Elisabeth of met de ver
plichte bijnamen: Kinnie, Sijtje en Prikkie.
Nu wordt het persoonlijk. De schrijver van dit stuk is
niet alleen een boekenman, maar ook een zoon van
'Sijtje', ofwel Aleide Tomson van Foreest, en de dank
bare eigenaar van een aantal boeken uit de erfenis van
Nijenburg. Dit heeft nadelen voor het huidige relaas:
de auteur zit er dicht op en heeft er persoonlijk belang
bij. Het heeft ook voordelen: hij heeft inside informa
tion en is nieuwsgierig naar de geschiedenis van de boe
ken die hij erfde. De lezers moeten maar oordelen of dit
al met al in hun voordeel uitpakt.
Van de in 1966 verdeelde boeken uit de bibliotheek van
Nijenburg moet het grootste deel naderhand verkocht
zijn. Nader onderzoek van het archief kan misschien
nog meer informatie opleveren, maar op dit moment
vallen er drie bronnen te noemen die een benadering
mogelijk maken van het boekenbestand aan het begin
van de 19e eeuw. Ten eerste is er een genummerde cata
logus van het bibliotheekbestand zoals dat was tijdens
de oorlog van 1940-45. Deze is gemaakt door Theo
Gerard Tomson, toen nog de toekomstige echtgenoot
van Aleide, samen met haar zuster Elisabeth. De catalo
gus berust thans als ongeklasseerde 'Aanvulling' van
het familiearchief Van Foreest in Alkmaar. Elisabeth
Snethlage van Foreest heeft later nog aan de catalogus
gewerkt en uiteindelijk gezorgd dat deze in het archief
terechtkwam, naar een aantekening in het kaartbestand
te oordelen in 1993.
Onze tweede bron voor het vroeg-negentiende-eeuwse
bibliotheekbestand is een lijst getiteld 'Openbare Ver-
kooping van Meubelen, huisraad en inboedel, alsmede
boeken, op den huize Nijenburg, 18, 19 en 20 Maart
1851', en opgemaakt door S.A. de Lange en G.P. van
Dalen.12 Zo'n 250 boektitels worden opgesomd met
een nummering die met sprongetjes oploopt tot 1006.
Nu is zowel blijkens de catalogus uit '40-'45 als het
boekenbezit van ondergetekende een aantal van de boe
ken uit deze lijst niet verkocht. Het staat vast dat het
om dezelfde boeken gaat, omdat ze oude rugnummers
dragen die overeenkomen met de nummers in de lijst
van 1851. De lijst is dus geen 'Verkoopstaat meubels en
boeken op Nijenburg', zoals Rombach hem betitelde,
maar eerder een veilingcatalogus, waarvan een deel on
verkoopbaar bleek en gelukkig maar!
De derde bron voor de bibliotheek van Foreest zijn een
paar speciale stukken in het bezit van ondergetekende.
Van deze boeken staat ofwel vast dat ze van Foreest
waren doordat zijn naam of initialen erin staan, ofwel is
dat waarschijnlijk vanwege het jaartal van uitgave en de
inhoud. Nog interessanter is dat drie van de stukken in
HEYLOOER CRONYCK Vv> 7
:a
XA X
