Dit is een grove schets van het decor waarin Willibrord is opgegroeid, is gevormd en heeft gewerkt. 3. Van jonge monnik tot missionaris Willibrord, geboren in 658 in Northumbrië, Noord- Engeland, stamde uit een adellijk Angelsaksisch geslacht. Wat over hem is geschreven, en dat is zeer veel, is gebaseerd op enkele eigenhandige kanttekeningen op een kalender, de levensbeschrijving 'Vita Willibrordi' (ca. 790) van de hand van een hofgeleerde van Karei de Grote, Alcuinus van York, en het omvangrijke werk 'Historia Ecclesiastica Gentis Anglorum' (Kerkgeschie denis van het volk der Angelen) van Beda Venerabilis (Beda de Eerbiedwaardige) van ca. 730.6 Opvallend is dat het vele dat over het leven en werk van Willibrord is geschreven vrijwel identiek is. Ook de geschriften van onze tijd ademen nog de geest van de 'Vita Willibrordi'. Van het werk van Alcuinus moet worden gezegd dat het niet in de eerste plaats was bedoeld om een feitelijke biografie te schrijven, maar meer het oogmerk had om de heiligheid van Willibrord te onderstrepen en de wonderen die hij verricht had te beschrijven. Zo beschreven kon zijn respectabele levens loop voor anderen als voorbeeld dienen om het christen dom te verbreiden.7 De ouders van Willibrord stonden hun zoon op zesjarige leeftijd met zijn erfdeel af aan een klooster bij York (Ripon). Het fenomeen 'pueri oblati', jongens die door de welgestelde ouders vrijwillig werden afgestaan aan een klooster, was niet onbekend in hun omgeving.8 Dit heeft zich als traditie voortgezet in de Engelse kostscho len. De compensatie van het op jonge leeftijd afstaan van kinderen aan een klooster was blijkbaar het uitste kende onderwijs dat aan de jongelieden werd geboden.9 De vorming in het klooster in Ripon was gebaseerd op de Romeins-Angelsaksische stijl. Deze Romeinse richting ging uit van een strakke organisatie (o.a. in bisdommen), waarbij de paus te Rome een belangrijke rol vervulde ('Romeinse observantie'). Op twintigjarige leeftijd vertrok Willibrord naar een klooster in Ierland. Hij voelde zich aangetrokken tot het meer Iers-Keltische christelijke kloosterleven. Als verklaring daarvoor wordt wel gegeven dat Willibrord werd aangetrokken door de lossere organisatie en meer rijke spiritualiteit van het ascetische Ierse kloosterleven. Een belangrijk element in de vorming opgedaan in beide kloosters was de zende lingsroeping, het verbreiden van het christelijk geloof in overzeese, heidense gebieden, de zogenaamde 'peregri- natio'.10 Dit leidde in 690 tot het aanvaarden van de opdracht om met elf gezellen vanuit Ierland om Engeland heen de overtocht te maken naar het vasteland, naar het land der Franken zoals hij zelf aangeeft in zijn aanteke ningen bij de kalender. Op dit punt aanbeland lopen de lezingen over het verdere verloop van de belevenissen van Willibrord nogal uiteen. 4. Waar kwam Willibrord aan land? Aft>. 4: Kalender waarop Willibrord in 728 aan de linkerkant eigenhandig enkele aantekeningen heeft gemaakt. Van de eerste drie regels is te lezen: "In nomine clemens willibrordus Anno Vertaald: "In de naam (des Heren) Clemens Willibrordus in het jaar Volgens zijn biograaf Alcuinus landde hij aan de mon ding van de Rijn (Rhenus) en voer hij vandaar naar het castellum van Utrecht, door de Romeinen 'Trajectum' genoemd. Er moet echter aan worden getwijfeld of dat juist is.11 Rond 690 was Utrecht waarschijnlijk in Friese Sn® 5

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Heylooer Cronyck | 2010 | | pagina 7