PMERKELIJKE VONDST IN KASTEEL-MUSEUM SYPESTEYN mam Piet Kuijper Het Kasteel-Museum Sypesteyn te Loosdrecht nam onlangs contact op met de Historische Vereniging Oud Heiloo. Men trof in de collectie een tekening aan uit 1635, die betrekking heeft op Heiloo. Alle reden om deze tekening te bekijken en nu blijkt het een plattegrond te zijn van het gebied rond de kapel van Onze Lieve Vrouw ter Nood in dat jaar. Op die plaats staat in 1635 geen kapel meer. De kapel is in 1573, zoals zoveel kerken in de omgeving, verwoest bij het beleg van Alkmaar. Na de verwoes ting bleef nog jaren een ruïne achter en toch blijven na de reformatie ook nog pelgrims toestromen naar Kapel. We zien dit op afbeeldingen die impressies van kunstenaars betreffen. Het jaar waarin die afbeeldingen gemaakt zijn staat niet helemaal vast. Wat we in het nu gevonden document aantreffen is een beschrijving van het terrein met daarop een sum miere afbeelding van de ruïne gemaakt met het doel het land op te meten. Het document geeft een beschrijving van de juiste situering van de ruïne van de kapel, de oppervlakte van het terrein, het kruippad om de kapel, de belendende percelen, een goede aanduiding van de noordzuidrichting. Om een beter beeld te krijgen van de Kapel Onze Lieve Vrouw ter Nood van voor de verwoesting in 1573 zijn we aangewezen op de afbeeldingen die zijn gemaakt van het kapelterrein en de ruïne, die er stond van 1573 tot 1637. De oudste weergave van de ruïne na 1573 is het schilderij uit 1630 dat zich bevindt in het Catharijne- convent in Utrecht (zie Heylooer Cronyck 2e jaargang nr. 1/2 2009). 1 Op dit paneel zien we een man en vrouw en twee kinderen die poseren voor de ruïne van de kapel. Op gravures die daarna zijn geproduceerd zien we dezelfde ruïne afgebeeld. Van de kapel die er voor 1573 gestaan heeft zijn in die gravures slechts inzetten opgenomen, waarop een tekening van de kapel en van de fundamenten wordt weergegeven. De bedoelde gravures zijn afgebeeld op pagina 23. Om meer aan de weet te komen over die kapel van voor 1573 is de vondst van het document waarvan afbeelding 1 een weergave is, interessant. In de collectie van het museum Sypesteyn bevindt zich het origineel van deze tekening, waarin landmeters de situatie weergeven. Het betreft een tekening die in 1635 is gemaakt en we zien de afmetingen en een aanduiding van de hoogte van het terrein. Ook is duidelijk dat het terrein door wallen is omgeven. De cirkel geeft vermoedelijk het pad dat de bedevaart gangers biddend en eventueel kruipend gingen. Twee personen zijn op dit pad afgebeeld. Binnen in de cirkel is de ruïne en de fundamenten van de kapel aangegeven. Onder de tekening van het kapelterrein staat een tekst, het verslag van de metingen. Een transcriptie hiervan luidt: 'Anno 1635 den 17 October gemeten voor Men heer den substituijt ballieuw van Kermerlandt dit Capel leggende inde Jurisdiction van Heijloo ende hebbende 't zelfde Capel groot gevonden 121 roeden 70 voeten honsbosser maedt: dats in rijnlansche maet 100 roeden 50 voeten: ende dat aen de suijtzijden de halfve wal: ende aen de west zijden aende wech de heele wal ende aende noort zijden de heele wal: ende aende oost zijden de halfve wal: naer 't segge van Claes Willeboorsen van de Mors waer van getuijge zijn Aelbert Ariensz: ende Cornelis Jansz beyde wonende in de banne van Limmen: ende 't voorseyt Capel leijt hooger als 't lant van Claes Willeboorsen 3 voeten van ..eijden't Lant N.B. De laatste regel is door slijtage van het document niet goed meer leesbaar. Voor de aangegeven oppervlakte maten geldt: 121 roeden en 70 voeten (honsbosser) komt overeen met 100 roeden en 50 voeten (Rijnlands). Lengtematen: 1 Rijnlandse roede is 3,767 m 1 Rijnlandse voet is 0,314 m So® 19 «muMs

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Heylooer Cronyck | 2010 | | pagina 21