Vergeten schouten van Heijloo EN OeSDOM IN DE 17E EN 18E EEUW Periode Schout Pieter Louter Lokaal bestuur Voor 1811 werden de gemeentes in Nederland bestuurd door een schout en schepenen. Zij vormden het plaatse lijk bestuur en vaardigden keuren of verordeningen uit. Tevens functioneerden zij als gerecht voor civiele zaken en kleine overtredingen. Bij rechtszaken trad de schout ook op als een soort officier van justitie. De schepenen waren doorgaans gegoede burgers die de schout bijston den in zijn taak. Zij hielden op sommige dagen zitting voor het registreren van aktes rond huwelijken, testa menten en andere verklaringen. Tot en met 1753 was er veelal ook sprake van een secretaris, die aktes opstelde en de administratie bijhield. Vanaf dat jaar was het toegestaan om de functie van schout en secretaris in een ambt te verenigen. Heiloo was een heerlijkheid in het bezit van de Heer van Heiloo. Deze benoemde schout en schepenen. Van de schouten van Heijloo en Oesdom is voor Willem Laarman weinig bekend. De Van der Velden- straat is eigenlijk de enige tastbare herinnering aan een schout van voor 1750. Dit artikel gaat in op degenen die voordien schout zijn geweest en hun achtergron den. Aan het einde van het artikel zal iets langer worden stilgestaan bij George Coenraad Iken, die als gruwel der burgervaders en schouten genoemd kan worden. Wie waren de schouten van Heiloo in de 17e en 18e eeuw? Henk Oostendorp geeft in het boek Heiloo door de jaren heen een eerste overzicht van de schouten in Hei loo. Het is een tentatief beeld, waarbij hij in een aantal gevallen ten onrechte de secretaris noemt als schout. Uit archiefonderzoek komt het volgende overzicht van schouten in de periode van 1617-1755 (onder meer Oud Rechterlijk Archief 75 en 79 en hypotheekakten): 1617-1629 IJsbrand Adriaans van der Velden 1629-1656 Pieter IJsbrands van der Velden 1656-1695 IJsbrand Pieters van der Velden 1695-1698 Cornelis Limburg (waarnemend) 1695-1728 Pieter van der Horst sr. 1728-1752 Pieter van der Horst jr. 1752-1754 Pieter Claas Bommer (waarnemend) 1754-1755 George Coenraad Iken Feitelijk kan het bestuur in deze periode uitgesplitst worden in vier delen. Het eerste deel wordt gekenmerkt omdat drie generaties uit de familie Van der Velden circa 80 jaar het schoutsambt hebben uitgeoefend. Het tweede deel is een korte periode van waarneming door Cornelis Limburg. Vervolgens wordt het ambt meer dan 50 jaar uitgeoefend door twee generaties Van der Horst en als laatste periode treden twee schouten een relatief korte periode op. Periode familie van der Velden 1617-1695 De eerst bekende schout IJsbrand Adriaans van der Velden was getrouwd met Trijntje Dirks van den Berg. Vermoedelijk is hij overleden rond 1629. Zij zoon Pieter wordt dan genoemd als schout. Tevens is bekend dat zijn vrouw in 1631 hertrouwt te Alkmaar. Naast Pieter is ook een dochter Brechje bekend. Pieter IJsbrands van der Velden is van 1629 tot 1656 schout. Hij overlijdt in 1656 en wordt begraven in de Witte Kerk te Heiloo. Over zijn huwelijk is weinig be kend. Wel komen twee zonen van hem naar voren in de archieven. Zijn oudste zoon IJsbrand wordt later als schout genoemd. Zijn zoon Dirk Pieters van der Velden wordt in het rooms-katholiek register in 1684 als over leden geregistreerd. IJsbrand Pieters van der Velden is vermoedelijk in de 37

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Heylooer Cronyck | 2009 | | pagina 39