O E
3 B O M.
werden berecht door de baljuw (van Kennemerland).
In de praktijk liet de schout de rechtspraak over aan de
schepenbank. Twee schepenen hadden spreekuren in
het 'regthuis'. Later, in de negentiende eeuw, werd deze
functie uitgevoerd door assessoren. Nu zouden we ze
wethouders noemen.
Veelal werd de taak van 'secretaris' uitgevoerd door de
schout, soms door een van de schepenen.
De waarsmannen waren belast met de financiële
administratie. De schotvangers inden de belastingen.
Vaak overlapten de functies elkaar. De bestuurstaken
hadden doorgaans ook een beperkte omvang. Voor
de functionarissen betekenden de bestuurlijke taken
slechts een 'bijbaan'. Het sociaal verkeer in een dorp als
Heiloo had ten dele een informeel karakter. Ook
werden veel kwesties geregeld door het bestuur van de
kerk, met name de kerkmeesters en armenvoogden.
In de loop der tijd kreeg het bestuurlijk gezag een
veel formeler karakter. Allerlei regelgevingen, 'keuren',
werden opgesteld door de schout en de schepenen. In
de periode 1583-1617 werden voor Heiloo belangrijke
keuren vastgelegd. De keuren kenmerkten Heiloo als
een agrarisch dorp. Er waren regels vastgesteld voor
loslopend vee, voor het onderhoud van sloten, het
snoeien van bomen en het plukken van bloemen.Ook
werd bepaald dat de gevangen vis op de visafslag (aan de
Stetlaan) moest worden verhandeld8.
Na de Franse overheersing, 1795-1813, verandert de
inrichting van het dorpsbestuur. Het wordt - geleidelijk
aan - een 'gemeentebestuur'. De (ambachts)heerlijk
heidsrechten verdwijnen. De taken van de schout en
schepenen komen in handen van de burgemeester en
wethouders. Dit alles wordt definitief in de grondwet
van 1848 en de gemeentewet van 1851 (Thorbecke).
Het gemeentebestuur wordt op een meer democratische
leest geschoeid.
1 F.D. Zeiler, Ten overstaen van de geburen, Heiloo
voor en na Willibrord, 1995.
2 H. Oostendorp, Heiloo door de jaren heen, 1994.
FD, Zeiler meldt nog dat de tienden oorspronkelijk
waren bedoeld voor het onderhoud van de dorpskerk.
3 Willem was hertog in Beieren, graaf in Henegouwen
en graaf (uit het 'Beierse Huis') van Holland en Zeeland
van 1404 tot 1417.
4 H. Oostendorp, ibidem
Het woord 'ambacht' is afgeleid van het Latijnse
'ambactus' dat dienaar betekent.
5 Zie eindejaarsgeschenk Hist. Ver. Oud Heiloo,
M E T
iwr-iÉir-r
Afb. 3: Uit: De Nederlandsche Stad- en Dorpbeschrijver,
L. van Ollefen, 1791 -1811.
december 2008. Zie afb. 1.
6 H. Oostendorp, ibidem
7 Reg. Archief Alkmaar, inventaris gem. Heiloo, 1817
-1927, nr. 45
8 F.D. Zeiler, ibidem
36 z&t
xx-xx
gcdagwtext 17 Jam}, nxtfi&M vereenigd
de buurten vs® Hdho Qstém Wijven edser nog keftbwros-
ovêr het algemeen ia feet amfeaebt een ftuk grond»
vaderlandt!st nog getuigd van do fcijgefoovigteid d»
<fatoBs"tfe»s 2® verlicht vaderland pbats gehad isaeft»
ook zo woedend gefemscftt beeft dat «fa
regeetisg moxer «gelukkigen feeeft gemaakt, sta temer
A
>v
