2. Het tijdperk van 1787 tot circa 1900: BEROEMDE BOUWMEESTER, BEKENDE BEWONERS 2.1 De schepping van Creutz Kopieën van bouwtekeningen uit particulier bezit geven aan dat het ontwerp voor de bouw van een pastorie zoals die is weergegeven op enkele prenten en foto's van de hand is van Johannes Samuel Creutz.13 Johannes Creutz is in 1747 geboren in Berlijn. Hij heeft gestudeerd aan de universiteit in Leiden en is gepromo veerd tot doctor in de filosofie. Onder directeur J.E. de Witte van Stadswerken in Amsterdam was hij stadsbouw meester speciaal belast met het bouwen en onderhouden van waterwerken, bruggen en wallen. Samen met De Witte verbouwde hij vanaf 1776 het Waaggebouw in Amsterdam. Verder is nog bekend dat hij 't Regthuys in Westzaan (1781-1783), een huis in Hoorn en een kerk op Urk heeft ontworpen. Naast zijn gemeentelijke func tie had Creutz een particuliere praktijk als bouwmeester. In 1787 verlaat hij het land en verdwijnt (vlucht?) naar Rusland. Politieke problemen (of zijn nevenwerkzaam heden?) hebben daarbij mogelijk een rol gespeeld.14 Opmerkelijk is dat een zo bekende architect kan wor den aangewezen als de bouwmeester van de pastorie in Heiloo. Of het ging om nieuwbouw of een grootse ver bouwing wordt niet duidelijk. Gezien het bovenstaande kan het begin van de bouw van de pastorie vrij nauw keurig worden gedateerd op 1787 of kort daarvoor. De bouwstijl van de pastorie heeft in overeenkomst met vele bouwwerken in die tijd met elementen die kunnen worden aangeduid als laat achttiende-eeuws neoclassi cistisch. Enkele kenmerken daarvan zijn nog traceerbaar in het huidige gebouw of zichtbaar op oude tekeningen en foto's: de sobere, symmetrische vormgeving van de 'bouwmassa', het zorgvuldige metselwerk met dunne voeg (heden bepleisterd), de diep in het metselwerk lig gende kozijnen, de raamindeling, de voordeur en zijn omlijsting (nu verdwenen of niet meer zichtbaar) en de lange naar de achterdeur doorlopende gang. Het huis had een oppervlakte van 30 bij 25 'voeten'. Metingen nu geven aan dat dit ongeveer 11,5 m breed en 9,5 m diep moet zijn. Het bouwwerk kende een bouwlaag met daarop een kap, een dakconstructie met twee zadeldaken, een boven het voorgedeelte en een bo ven het achtergedeelte van het huis. De nokken van de Foto van de maquette van het huis, ontwerpers: R.A. Keur en J.N. Van Tiel, 1983 10 ow

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Heylooer Cronyck | 2008 | | pagina 12