En reeds op 15 October 1945 wordt er een Koninklijk Besluit uitge
vaardigd, dat het oprichten van een oorlogsmonument vooraf toestemming
behoeft van de Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen.
Echter, voor Heiloo kwam dit Koninklijk Besluit te laat. Reeds bijna
onmiddellijk na de bevrijding ontstond in Heiloo het idee om te komen tot de
oprichting van een monument ter gedachtenis van de inwoners van Heiloo, die
gedurende de jaren 1940-1945 het leven had een verloren als gevolg van oorlogs
omstandigheden (verzetsstrijders, om het leven gebrachte Joden, bombardements
slachtoffers, overledenen tijdens gedwongen arbeid in Duitsland en elders). Om
dat bouwmaterialen toen nog zeer schaars waren, kwam slechts de oprichting van
een eenvoudig voorlopig monument in aanmerking. Een plaatselijk architect, de
heer Groen, maakte het ontwerp voor het monument. Dit bestond uit een roodste
nen gemetselde zuil met op elk van de vier zijden een hardstenen plaat met text.
De zuil werd bekroond door een ornament met bovenin een ster. De ster werd
gekozen, omdat zij het herkenningsteken was dat op alle geallieerde voertuigen
was aangebracht die aan land kwamen na de invasie in Normandië op 6 Juni
1944. Omdat direct na de bevrijding het bevolkingsregister nog niet zodanig op
orde was dat precies vastgesteld kon worden welke dorpsgenoten als gevolg van
de oorlog en bezetting om het leven waren gekomen, werd op het monument
geen plaat met namen van slachtoffers aangebracht.
Voor de bekostiging werd onder andere een beroep gedaan op de inwoners. Er
wordt een comité opgericht, dat zich belast met de inzameling van gelden ten
behoeve van de oprichting van het monument en er wordt, waarschijnlijk door
middel van een intekenlijst, een inzamelmethode, die in die tijd gebruikelijk was,
een bedrag van 622,71 bijeengebracht.
Er wordt snel gewerkt: op 26 Juli 1945 al deelt waarnemend Burgemeester, J.
Vennik, aan de bovengenoemde Commissie mee, dat op 6 Augustus 1945
tegenover het Raadhuis in een plantsoen een bescheiden en eenvoudig monument
zal worden opgericht "om hen die tijdens de bezetting wegens hun verzet tegen
de vijand zijn gevallen, te eeren. De oprichting geschiedt onder mijn auspiciën,
de bekende architect L. Groen zal het monument ontwerpen. Op het monument
zullen vooralsnog geen namen van gevallenen worden aangebracht, wel zal
daartoe ruimte worden uitgespaard."
Enkele dagen later, bij brief van 2 Augustus 1945, wordt een vijftigtal
personen, waaronder de toenmalige notabelen van het dorp, uitgenodigd om bij
de onthulling van het monument op 6 Augustus, aanwezig te zijn. Er is een
kladstuk bewaard gebleven, waarop de namen van degenen, die zouden worden
38