en wel, aan het oosteinde, vóór het koor, thans onzichtbaar omdat houten vlonders de stenen
bedekken.
Hopelijk zal men tóch nog eens recht doen aan de nagedachtenis van de 'Hollandse Hippo-
crates' door zijn grafsteen, hoewel geschonden en sterk afgesleten, een ereplaats te geven. Dit
is wel het minste, dat het nageslacht kan doen om zo de herinnering aan een groot man levend
te houden.
10. ZIJN NAGELATEN GESCHRIFTEN.
Al tijdens zijn praktijkjaren te Alkmaar (1546-1558) begon Pieter van Foreest met zijn aante
keningen. Op latere leeftijd rangschikte hij deze gegevens en maakte ze voor uitgave ge
reed. Vooral op aandringen van zijn collega's, waaronder Johannes Heurnius, die graag za
gen dat deze waardevolle informatie voor een grote kring van geïnteresseerden beschikbaar
zou komen.
Er verschenen in totaal 41 monografiën. 32 hiervan hadden betrekking op de inwendige ge
neeskunde, waaronder 7 over koorts, een verschijnsel dat in die tijd van grote betekenis was
voor het stellen van de diagnose. De 9 andere boeken behandelden de chirurgie.
De eerste die deze monografiën uitgaf was Frangois van Raphelingen, een schoonzoon van
de bekende Antwerpse boekdrukker Christoffel Plantijn (1520-1589). Plantijn, die door de
godsdiensttwisten in het Zuiden, gedwongen was naar het Noorden te vluchten, opende in
het voorjaar 1583 te Leiden de 'Officina Plantiniana', de eerste wetenschappelijke drukkerij
in de Noordelijke Nederlanden. Na de val van Antwerpen in 1585 keerde Plantijn terug en
zijn schoonzoon werd beheerder van het Leidse bedrijf.
De eerste 2 werken, handeld over de verschillende koortsen, kwamen in 1584 van de Plantijn-
se pers. Nadien zouden met grote regelmaat de resterende 39 boeken verschijnen. Op initiatief
van zijn neven Adam en Jorden van Foreest werden deze gebundeld als 'Opera Om/7/'a' uitge
geven onder de titel: 'Observationum et Curationum Medicinalium ac Chirurgicarum'. Het
eerst gedrukt te Frankfurt in 1609, daarna herhaaldelijk herdrukt, niet alleen in Frankfurt
maar ook in Neurenberg en Rouaan. In de 'Opera Omnia' is tevens opgenomen een verhan
deling over de betekenis en het misbruik van urineonderzoek, het 'piskijken'. Dit geschrift
is ook afzonderlijk uitgegeven en er verscheen een Engelse, Duitse en Nederlandse vertaling
van dit werk. Blijkbaar voorzag het in een behoefte!
Van Foreest zond zijn monografiën, altijd voorzien van een handgeschreven opdracht, naar
bekende persoonlijkheden, zoals Prins Maurits, of naar stadsbesturen, als die van Delft,
Middelburg en Alkmaar.
38
