0> ftttkr 4' tumrtlYu. \kut
locpcrcti c tt&c r mek
cm Mmb qeftcKmlcucti
die het publiek hechtte aan het 'besien' van urine, het 'piskijken', waaruit men de aard van
de ziekte meende te kunnen vaststellen, leidde tot zwendel en misbruik. Van Foreest heeft
dit in 1583 in het Latijn beschreven, welk geschrift in 1626 in het Nederlands werd vertaald
onder de titel: 'Het onzeker ende bedrieghlick oordeel der wateren: het welcke de Pis-
besienders tot verderf van veel Siecken ghebruycken'. Deze verhandeling, geschreven als een
samenspraak, beschrijft de betekenis van het urine-onderzoek voor de beoordeling van de
toestand van de patiënt, maar, de schrijver meent dat dit niet het enige diagnosticum mag
zijn. Hij waarschuwt, dat degenen die blindelings op deze methode van onderzoek vertrou
wen dom zijn en dat zij, die deze 'piskijkerij' bedrijven lijden aan zelfoverschatting. Hij
vindt, dat er meestal bedrog in het spel is en keert zich heftig tegen kwakzalvers en wonder
dokters die na het bekijken van de urine de meest uitvoerige en merkwaardige bijzonderheden
over de patiënt weten te vertellen.
facïfrn. efuct een matnere vayi^tfamcnjj<rce(itn<jc veruntct,
tifet P-ffccn afCcn .^fr/ucjns, Jfpotcccna-j, fimr/gnijjctr
eUcnitccdfyck om fcfcn, mner aef allen menfefitn van vvaP
K vindicHn fj frn mccqdcn, jcer nut ende nwtwcnfdtcf
fcfunefcrc aften fnit'efcn ende Jnnci'idijfen Ic f) fit f «fetc
(ten fcnnc^cncfc Jlceitcrn ver feit ende
fedi: n ci'flcn, cm f'ticr \i'c(f
te wccèen vi'trjten ven een
efrecidc jHtdtciM als
Jr tn jteeften fnffen
eftn (nntCiftdtcnd-tn
tylccsTerTctcr van TereeiJ-
■vanjlfewatr fjXcfvr tndcr medternen
/fft* 'cerefe Alceiecrn der vermoerde
J flad't van
Afb. 4.
Titelprent van het handschrift tegen kwakzalverij: 'Vander Empiriken, Lant-
loeperen ende valscher Medicynsbedroch'368pag. folio. Familie archief Van
Foreest. (Alkmaar).
20
