V
"Tl
astelen in en rond Akersloot
Inleiding
Dat klinkt best spannend, kastelen in en rond Akersloot, maar laten we het
niet groter maken dan het is. Zeker is dat er versterkte woonhuizen (sloten)
hebben gestaan in en rond de buurtschappen. Dus kasteel is misschien wel
een te groot woord voor deze versterkingen. In dit artikel gaan we in op de
plaats en functie van deze versterkte woningen in Akersloot en de samenhang
met de overige dorpen en steden. Er zijn in het verleden al diverse publicaties
geweest over deze versterkingen. Het doel van dit artikel is om al deze info
kort en bondig samen te vatten, aan te vullen en weer te publiceren.
De situatie in de 12de eeuw in en rond Akersloot
Het dorp Akersloot ligt op de oude strandwal die voorheen de kustlijn met
de Noordzee vormde. Een nieuwe duinenrij heeft zich gevormd. Tussen
de nieuwe zeewering en de oude strandwal zijn vruchtbare gronden.
Aan de oostzijde van Akersloot zijn omvangrijke meren, moerassen en
veengebieden. De strandwallen zijn rijk begroeid met bossen. De bevolking
woont in verschillende buurtschappen verspreid over de strandwallen. De
middelen van bestaan zijn: landbouw, visserij, scheepsbouw, zoutwinning,
handel en scheepvaart. De graaf van Holland regeert over grote delen van
Noord- en Zuid-Holland en Zeeland. Niet heel Noord-Holland staat onder
het gezag van de Graaf. Het noordoosten
van de provincie wordt bewoond door
Westfriezen. Deze Westfriezen vormen al
jaren een bedreiging voor de bevolking
van Kennemerland. Al in het jaar 985 is er
sprake van schermutselingen en invallen
van de Westfriezen. De Westfriezen wonen
verspreid over een groot gebied dat moeilijk
toegankelijk is. De vele meren, plassen,
kreken, moerassen en rietvelden vormden
natuurlijke bescherming. De Westfriezen
hebben kleine, snelle en wendbare schepen
en vallen onverwachts aan. Zo snel als ze
komen zo snel zijn ze ook weer vertrokken.
Er zijn regelmatig pogingen geweest om de
Westfriezen te onderwerpen maar zonder
succes. Om Kennemerland te beschermen
worden er kastelen, burchten en versterkte
woonsteden gebouwd als verdedigingslinie
Enghuze
RtESLANT
Hoern
icmair
arken
larlem
onnikendarr
38
tegen de Westfriezen. Akersloot lag aan de rand van het merengebied en
vormde een mooie landplaats voor de Westfriese strooptochten.
De Hollandse graven beleenden landerijen aan vertrouwelingen en
benoemden hen tot ridder of heer. Deze voormannen waren trouw aan
de Graaf en bouwden versterkte plaatsen om zich tegen de Westfriezen te
kunnen verdedigen. Het zal in de periode 1100 - 1200 zijn dat op Boekel en
Akersloot een versterkte vesting wordt gebouwd. Hieronder een omschrijving
van de plaats van deze versterkingen en een verslag van het archeologische
opgravingsonderzoek.
Akersloot
In 1957 worden de resten van 'kasteel Akersloot' gevonden. Er vond een
beperkt archeologisch onderzoek plaats. Er werd een perceel weidegrond,
ten westen van de Buurtweg, omgeploegd om het geschikt te maken voor
tuinbouwgrond. De nieuwe eigenaar van het perceel, J. van der Dool, was de
opdrachtgever. Al spoedig stuit men op puin en funderingen. Het ploegen
wordt gestaakt en twee knechten worden door J. van der Dool aan het werk
gezet om de fundering bloot te leggen.
IBlÉill
11 JA
K
'j
r;- K'L
hshiiw, i
-
39
K
Kaart Noord-Holland rond 1200.
«tfi* VAN
t-S.
•i'.
llliili
siiiii
:!lllllls|7ï;i
«-'"I
NutA v A*-; A
-
-•«'r.rT
.-sua»-;
ZS#SSiy<sj
Situatieschets opgraving gemaakt door pastoor Van de Berg.