Pastoor Nicolaus Stenius.
Eerste pastoor in
Akersloot na de
reformatie.
Geboren in Haarlem
1588. Overleden in
1670. Zijn portret werd
geschilderd in 1650
door Frans Hals.
geloof) te bevorderen. Ruim de helft van de bevolking was nog ka
tholiek. Daarna wijzigde de verhouding zich in overwegend protes
tant. In de 'Swartedijckerpolder' werd een smidse met schuur in het
geniep in gebruik genomen en moest gaan dienen als Schuilkerk of
Schuilschuur. Onder de verbodsbepalingen viel ook het klokgelui en
het gezang mocht buiten niet hoorbaar zijn. Daarom organiseerde
Stenius voor zijn trouwe volgelingen in een schuilschuur, illegale,
sobere bijeenkomsten. Het moet ongetwijfeld een moedige pastoor
zijn geweest, die met ongekende volharding trouw bleef aan het ka
tholicisme.
Gesteund door 'klopjes', de gezusters Adriaantje en Dieuwertje Ger-
rits, wist hij van geen wijken. Of knepen de magistraten in ons dorp,
voor de katholieke bijeenkomsten, de oogjes toe? Of werden de ka
tholieken toch in beperkte mate gedoogd? In de historiografie van
Akersloot is weinig te ontdekken over de juiste toedracht t.a.v. de on
derdrukte katholieken. Opmerkelijk was wel de arrestatie van pastoor
Stenius naar aanleiding van het niet voldoen van de recognitiegelden.
Voor het dulden van de roomse erediensten noemde men de recogni
tiegelden ook wel zoengeld.
Met hulp van de 'Klopjes'
De Klopjes waren ongehuwde katholieke vrouwen, die ten overstaan
van een priester een kuisheidgelofte aflegden. Vrouwen die geïnspi
reerd door het religieuze leven gehoorzaamheid betrachtten aan hun
geestelijke leiders. Om zich te onderscheiden van de gewone bur
ger droegen zij overwegend eenvoudige, stemmige zwarte kleding en
over het hoofd een 'kaper' of zwarte doek. In tegenstelling tot de
nonnen stonden zij midden in de maatschappij. In Akersloot hielpen
de klopjes de gelovige, arme burgers. Hun hulp was vooral gericht op
ziekenzorg en onderwijs. Herkomst van de naam klopjes kent ver
schillende verklaringen. Afbeeldingen op devotionele prenten tonen
aan, dat de verklaring gezocht moet worden in het gegeven dat Chris
tus op de deur van het hart van de vrouwen klopte, waarna zij de deur
van hun hart voor Hem openden.
Vrijheid van godsdienst
De religieuze verhoudingen in Akersloot tussen katholicisme en pro
testantisme bleven lange tijd verstoord. Pas in 1798 kwam er een
nieuwe staatsregeling tot stand, waarin de volledige vrijheid van
godsdienst was opgenomen. De gereformeerde kerk als staatskerk
hield op te bestaan. Ook na de Tweede Wereldoorlog waren de religi
euze verhoudingen tussen het katholicisme en het protestantisme, in
ons dorp, sterk polariserend van karakter.
72
