plaatsvervanger van de baljuw van Kennemerland het schuilkerkje in de Molenbuurt. De katholieken gaven in de 17de en de 18de eeuw geld aan gezagsdragers om de eredienst ongestoord te kunnen uitoefenen, die verboden was. Twaalf dorpen, waaronder Akersloot, weigerden aan hoge financiële eisen van de baljuw te voldoen. Daarop werd het kerkje gesloten. Deze recognitiegelden konden behoorlijk oplopen, in de jaren negentig van de 17de eeuw betaalden de Akersloter parochianen ƒ400,- per jaar aan de baljuw, zo'n 40% van de kerkelijke inkomsten. De getalsverhouding katholiek-hervormd werkte door in het dorpsbestuur. Officieel mochten katholieken niet in het dorpsbestuur plaatsnemen. In 1654 nog benadrukten de Staten van Holland en West-Friesland dat regenten hervormd moesten zijn of deze religie op zijn minst gunstig gezind. Aan deze bepaling werd niet de hand gehouden en waar de katholieken een groot deel van de bevolking uitmaakten kon dat ook niet. Ook in Akersloot zaten katholieken in het dorpsbestuur. Zelfs kerkmeesters van de katholieke parochie waren schepen. En onder de kerkmeesters van het dorp, die door de schepenen elk jaar benoemd werden, waren ook katholieken. Zoals in 1652 schipper Jan Willemsz Boet. Een dergelijke benoeming was niet ongewoon, want zoals Deursen vermeldt, werden de kerkmeesters uit de notabelen van het dorp gekozen, zonder aanzien van de godsdienstige gezindte. Ook werden katholieken als schout en schepen aangesteld. De familie Boet, waaruit een schout en verschillende schepenen voortkwamen, was katholiek. Voor zover is na te gaan, waren in 1667 drie van de vijf aangestelde schepen katholiek, evenals in 1678 en in 1691 waren mogelijk alle vijf schepenen katholiek. Dit wil echter niet zeggen dat katholieken altijd een overwicht hadden in het dorpsbestuur. Wel is duidelijk dat zij een grote invloed hadden. In het eerste deel van het hoofdstuk is benadrukt dat ook schippers invloed hadden op het dorpsbestuur. Mogelijk was een kwart van hen secretaris, schepen of schout. Ook in de kerk hebben zij een rol gespeeld. Zo was Jan Willemsz Boet kerkmeester in 1652 en katholieke schippers kochten onder hun naam land of huizen voor de kerk. Voor meer gedetailleerde gegevens zijn de bronnen helaas te schaars. In Akersloot woonden katholieke schippers, maar ook hervormde schippers. Van de 113 schippers, van wie meer bekend is dan dat zij de zeeën bevoeren, waren 61 vrijwel zeker katholiek. Voor 9 schippers was dit twijfelachtig, terwijl geen enkele schipper hervormd was. De oorzaak van het ontbreken van hervormde schippers is, dat nauwelijks bronnen voorhanden zijn over de hervormde gemeente. In Akersloot zullen beslist hervormde schippers gewoond hebben. Maar gezien de katholieke meerderheid in het dorp, ligt een katholiek schippersover- wicht voor de hand. (wordt vervolgd) 32

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

De Groene Valck - Akersloot | 1989 | | pagina 32