Als Floris V voor een talrijker en vooral krachtiger nakroost had ge
zorgd in plaats van voortdurend te bakkeleienzou het allemaal heel anders
zijn gelopen. Nadat hij in 1296 door de edelen was vermoord, stierf drie jaar
later zijn jeugdige zoon Jan I, waarmee het inheemse gravengeslacht uitstierf
Na een felle strijd met de Duitse keizer en de Vlamingen kwam het graafschap
Holland aan Jan van Henegouwen. De vorming van de steeds grotere staatkundige
verbanden was begonnen, al bestond dat van Jan voorlopig alleen nog uit Hol
land, Zeeland en Henegouwen. Willem IV, de kleinzoon van Jan van Henegouwen,
sneuvelde kinderloos tegen de Friezenwaarna de Duitse keizer de zuster van
Willem beleendeDe keizer heette Lodewijk van Beieren en MargarethaWillems
zuster, was zijn vrouw, zodat met hun beider zoon Willem V het Henegouwse Huis
ophield en het Beierse begon, te weten in 1354. De kleindochter van deze Wil
lem V was de bekende Jacoba van Beieren, die in 1417 aan de regering kwam en
de oorzaak werd van veel strijd. De Kabeljauwse partij, waartoe de meeste ste
den behoorden, had liever een krachtige graaf gehad, maar de Hoekse edelen
steunden haar. Na tal van wederwaardigheden en niet te vergeten drie huwelijken
moest Jacoba in 1433 afstand doen van HollandZeeland en Henegouwen ten gun
ste van Philips van Bourgondiëmet wie het Bourgondische Huis begon. Philips
bracht nogal wat mee, namelijk BourgondiëFranche-ComtéVlaanderenArtois
MechelenBrabant, Limburg en het markiezaat van Antwerpen. In 1451 kocht hij
bovendien Luxemburg en in 1456 weet hij zijn zoon David van Bourgondië als
bisschop van Utrecht te benoemen.
CENTRALISATIE
Philips de Goede, zoals hij genoemd werd, was een krachtig bestuurder
en zijn beleid kenmerkte zich door een streven naar centralisatieHij stelde
gerechtshoven in, met daarboven de Grote Raad, en verder richtte hij rekenka
mers op, regelde het muntwezen en ook zette hij de woelige gilden buitenspel
door in de steden de benoeming van de vroedschappen aan zich te trekken. De
dienst in de steden werd voortaan uitgemaakt door een klein groepje bevoor-
13
