Dit zijn meestal particuliere initiatieven geweest. Bekend zijn de Beerhem-
merpolder, Molenland en de Philisteinse Polder. Met de twee kaarten van
Adrianus Anthonisz. en Louris Pietersz. in de hand krijg je goed zicht op het
resultaat van het initiatief van de heren. De boezemvaarten zijn niet alleen
voor het afvoer van het water uit de meren, maar ook voor afwatering van
aangrenzende poldertjes en het kwelwater uit de zeeduinen via de Steesloot,
de Lange sloot en de Melksloot naar de Schermer/22' De boezemvaarten zor
gen voor de afwatering en dat de veren in tact blijven. De vaarten zijn het
transportmedium om landbouwopbrengsten per schip naar de markt van Alk
maar te brengen. Aan de duinkant zijn verschillende schelpenakkers waar de
schelpen van het strand verzameld worden voor de kalkovens bij Alkmaar.
Het vervoer vindt plaats over het water van de boezemvaarten.
De Bergermeer kenmerkt zich door een boezemringvaart. De ringvaart is
gedeeltelijk door aangrenzend land gegraven, zoals Rampenland en Vrous-
telingshorn Langerijm, die samen met de eilanden in de Bergermeer zijn
komen te liggen en oud land worden genoemd. De veren van Oostdorp,
Westdorp en Wimmenum blijven tot de 19e eeuw in stand. De bemaling bij
aanvang wordt in de Bergermeer verricht door twee Viaanse klapmolens
(wipmolens) die aan de oostelijke ringvaart staan. De naam verwijst naar
de stichter Hendrik van Brederode, heer van Yianen/23' Daarnaast wordt een
achtkantige watermolen aan de tochtsloot opgericht voor de afwatering van
het water in de Langerijmspoel, het laagste punt in de Bergermeer. De drie
molens worden in 1564 opgeleverd. De Alkmaarse molenmakers Dirk Hopjes,
Sebastiaan Wybrantsz. en Jan Reyersz. Clock krijgen voor de bouw geen geld
maar polderland in de Bergermeer.
Het betreft vier percelen van de Molenkampen, aan de kant van Alkmaar.
Bij de definitieve droogmaking in 1578 zijn de drie molens verdwenen.
De Viaanse molens worden vervangen door een achtkantige molen uit de
Zijpe en een kleinere molen. De molen aan de Langerijmspoel wordt niet
herbouwd. De nieuwe achtkantige Dikke molen komt aan de zuidelijke ring
vaart op de hoogte van Monnikenpolder.
De Egmondermeer heeft geen ringvaart. De zuidelijke ringvaart van de Berg
meer vormt tegelijk de noordelijk boezemvaart voor de Egmondermeer. Ver
der liggen de boezemvaarten van de Egmondermeer deels om het oude land
heen en vormen ze gedeeltelijk de veerroutes van de Egmonder abdij en het
stamslot naar de stad Alkmaar. De Hoevervaart van Egmond aan den Hoef
richting Heiloo is deels door het oude land gegraven, waaronder het Molen-
land. Het doorkruist als boezemwater deels het Egmondermeer. Wat opvalt
aan de kaart van Louris Pietersz. is dat het nieuwe land ten zuiden van deze
Geestgronden, 25 (2018), nr. 1
29
