Egmond aan Zee was aanvankelijk geheel ingesloten door Egmond-Binnen en de
Noordzee aan de westzijde. Hoe Egmond aan Zee vervolgens groeide beschrijft
Kees Floor in onderstaand artikel.
Kees Floor
UITBREIDEN OF FUSEREN?
De grenzen van Egmond aan Zee
De ruimte die de gemeente Egmond aan Zee in 1821 kreeg toebedeeld bij de
eerste officiële vastlegging van de gemeentegrenzen (1) was wel erg krap. De
gemeente omvatte slechts de grond waarop huizen stonden of die gebruikt
werd als erf; de grens van de bebouwing was dus tevens de noord-, oost-, of
zuidgrens van de gemeente. De Noordzee vormde de westelijke grens (Afb. 12).
Door het grondgebied van de gemeente op deze manier te beschrijven, kon
je de problemen al zien aankomen. Voor een nieuwe woning, een nieuw
gebouw, pension of koloniehuis of een aan te leggen boulevard was binnen de
gemeentegrenzen absoluut geen ruimte. Voor elke uitbreiding, die de meeste
gemeenten probleemloos binnen eigen grenzen kunnen realiseren, was men
in dit geval afhankelijk van de medewerking van Egmond-Binnen. De beide
vuurtorens stonden aanvankelijk op grondgebied van de buurgemeente,
evenals het tolhuis.
Om deze problemen van ruimtegebrek tegemoet te treden, waren er twee
opties: een uitbreiding van het grondgebied van de gemeente Egmond aan
Zee ten koste van Egmond-Binnen of - zoals reeds in 1836 van regeringswege
werd gesuggereerd (2) - een fusie van het dorp met de buurgemeente. De
discussies die over deze mogelijkheden in de negentiende en twintigste eeuw
werden gevoerd, hadden geruime tijd als uitkomst dat gekozen werd voor
gebiedsuitbreiding of tegen een fusie. Pas in de jaren zeventig van de vorige
eeuw was de tijd rijp voor een samenvoeging van de twee gemeenten.
Eerste uitbreiding: 1865
De eerste keer dat het gemeentebestuur van Egmond aan Zee de beklemming
voelde van een te krap bemeten oppervlak, was rond 1860. In dat jaar telde
het dorp 1700 zielen (3a-4). Men wilde vooral uitbreiden naar het oosten, zodat
het tolhuis en de dagbaak of kaap binnen de grenzen van Egmond aan Zee
zouden komen te liggen. Uitbreiding naar het westen was niet mogelijk; de
Noodzee knabbelde al eeuwen aan de westgrens van het dorp. De noordelijke
grens zou de oude grens tussen Egmond-Binnen en Wimmenum moeten
Geestgronden, 24 (2017), nr. 4
127
