Tarieven
Als richtlijn bij het opstellen van een tarievenlijst golden de bij koninklijk
besluit(6) vastgestelde tarieven van de tollen op de rijkswegen (Afb. 8). Verder
hield men rekening met de lengte van de weg. Daardoor lagen de tarieven bij
de tol aan de 6200 meter lange Hoeverschelpweg (Afb. 9) hoger dan die op
de slechts ongeveer twee kilometer lange Egmonderstraatweg.
In sommige gevallen was er sprake van korting of zelfs van vrijstelling van
tol. Werkverkeer met materialen of gereedschappen voor het onderhoud
van de beide wegen en de bijbehorende tolhuizen, aan de Hoeverschelpweg
tevens voor de molens en andere eigendommen van de polders, betaalde
niets. Ook voor vee dat naar de weide werd gebracht of daarvandaan werd
opgehaald, was geen tolgeld verschuldigd. Bij de vrijstelling van tol op de
Hoeverschelpweg werden verder speciaal genoemd: 'springstieren die ten
dienste van den landbouw worden rondgeleid benevens onbeslagen veulens
zoolang zij nog geene snijtanden hebben'. Ook militair verkeer kon gratis
passeren. Bij rijkstollen en particuliere tollen is vaak ook een vrijstelling
opgenomen voor paarden en rijtuigen van leden van het Koninklijk Huis.
Kennelijk was Koning Willem II destijds niet van plan een bezoek te brengen
aan de Egmonden, want in de hier beschreven gevallen tekende hij de
besluiten zonder een vrije doorgang te bedingen.
De tarieflijsten vertoonden soms ook lokale trekjes. Zo hoefden aan de
Egmonderstraatweg voerlieden van schelpenkarren die aan het eind van de
dag zonder lading terugkeerden, niets te betalen. In de polder was tussen de
hoeven en landerijen het vervoer van veldvruchten, mest, hooi, graan, zuivel
en alle andere vruchten van de landbouw alsmede van gereedschap vrij van
tol. Landlieden die op donderdag of vrijdag metzoetemelkse kaasnaar de
markt in Alkmaar gingen, kregen bij de tol aan de Hoeverschelpweg 50%
korting.
De maximale last die over deze weg zonder speciale toestemming van
burgemeester en wethouders van Alkmaar mocht worden vervoerd, bedroeg
1200 kilogram. Voor het vervoer naar Egmond aan Zee gold een dergelijke
beperking niet; daar werd een zwaar beladen 'matjan' (mallejan, wagen om
bomen en andere lange, zware lasten te vervoeren) gewoon doorgelaten,
overigens wel tegen een toptarief van 25 cent.
Geestgronden, 24 (2017), nr. 4
119
