Conscriptie en Zeedienst
In februari van het jaar 1811 werd in de Hollandse Departementen de
dienstplicht ingesteld. Normaal betrof het de levée of lichting van ongehuwde
20-jarigen, maar de keizer begon hier met het oproepen van 3000 consents
(opkomstplicht voor militaire dienst) van 23-jarigen als een inhaalmanoeuvre.
Door loting werd bepaald wie in militaire dienst werd opgeroepen. Later
in 1811 en in 1812 volgden de consents van 22-, 21- en 20-jarigen. Naast
deze militaire Conscriptie gelastte Napoleon ook een Zeedienst van 3000
manspersonen, waarvoor alle vissers en zeemannen, ook de gehuwden,
van 24 tot 49 jaar zich moesten laten inschrijven. Uit dit reservoir van
ervaren zeelieden werden vervolgens matrozen voor de oorlogsvloot geput.
Vijftienhonderd van hen moesten op zeer korte termijn, vanaf 25 april 1811,
naar de oorlogsbodems vertrekken. In Katwijk en in Amsterdam leidde deze
verplichte inschrijvingen direct tot rellen onder de bevolking.
Ook in Egmond hadden vooral de jongere vissers goede redenen om zich niet
in te schrijven voor de Conscriptie, de Zeedienst en het Registre Civique.
Het leger van Napoleon
In het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) in Den Haag
bevindt zich een databank van nederlandse militairen in het leger van
Napoleon (6). Hierin staan 19 Egmondzeeërs die in het franse leger hebben
gediend, zie hiervoor de tabel in Afb. 4 (7). Zeven van de militairen waren op
1 mei 1811, de dag van inschrijving in het Registre Civique (RC) jonger dan
20 jaar en hoefden zich nog niet in te schrijven. Zij zullen pas in 1812/1813
in franse dienst zijn getreden.
In het RC zijn 11 mannen ingeschreven in de leeftijd van 21 tot 23 jaar. Je
zou verwachten datje een aantal van deze mannen als dienstplichtigen terug
zou kunnen vinden in de militaire registers. Maar slechts één van hen, Klaas
Hopman, staat als militair in het leger van Napoleon geregistreerd.
Behalve Klaas hebben nog vijf andere jongens van 21 tot 23 jaar gehoor
gegeven aan de verplichte conscriptie. Daarnaast zijn er nog vijf mannen
ouder dan 23 jaar in het franse leger. Deze hebben dus waarschijnlijk door
de armoede gedwongen, vrijwillig dienst genomen in het keizerlijke leger.
112
Geestgronden, 24 (2017), nr. 4
