Papiermolen
Weer terug naar de kaart. Bijna aan het einde van de Hoevervaart, bij de bre
dere 'Zwaaihoek'(15) aan het Mallegat (de kruising Julianaweg-Schoolstraat)
tekent Dou de korenmolen De Hoop. Hier maalde meunier Adrian Stigter
tarwe voor de drie boulangers. Wat verder in de polder waar de vaart en den
Hoogen Dijck elkaar kruisen staan twee beroemde papiermolens, waarover
in Geestgronden al tweemaal is geschreven <16). De heer Joachim Veenhuij-
sen, 72 jaar oud, als baljuw van de Egmonden en moleneigenaar de notabele
van de Hoef, laat zich als eerste deftig inschrijven alsfabricant (Afb.8). Vol
gens een statistiek uit 1816 vinden er bij hem maar liefst 50 man emplooi
'voor 15 stuivers daagsmaar is de staat der fabriek 'kwijnend'door de terug
gelopen vraag naar papier in de Franse Tijd en de toegenomen concurrentie
van de papiermolens in de Zaanstreek. In 1819 overlijdt Veenhuijsen en met
hem de papiernijverheid in de Hoef. Later zullen op deze plek de kalkovens
van Ruigewaard staan en weer later de vuinisbelt....de teloorgang van een
historische locatie.
Afb. 17 De papiermolens aan de Hoevervaart, met geheel links de korenmo
len de Hoop. Tekening van CJ. Bruinvis uit 1870. Regionaal Archief, Alk
maar.
Dagloners
We mogen dus aannemen dat van de tachtig mercenars er vijftig min of meer
vast werkzaam waren in de papierfabricage. Resteren er dertig dagloners, dat
is 20% van de beroepsbevolking. Een niet onwaarschijnlijk aantal, want in
Bergen geven zich 50 mannen als dagloner op, 38% van de beroepsbevol
king. Veel dagloners duidt op armoede in de gemeente. Geen vast werk, maar
elke dag wel de zorg dat er brood op de plank komt. Aan het werk bij de boer:
spitten, planten, rooien, hooien. Helm steken en planten in de verstuivende
duinen. En niet te vergeten het zware werk van de schulperij en het transport
van de schelpen naar de kalkovens in Alkmaar(17). Uit een jaarverslag van de
30
Geestgronden, 24 (2017), nr. 1
