Schimmen uit het verleden
Een schilderij dat me daar in Laren het meest intrigeert, is De Loodsen of
eigenlijk The Pilots, in 1887of 1888 geschilderd door de pas 27-jarige
Gari Melchers (Zie middenpagina). Loodsen werden vroeger ook piloten
genoemd en het loodswerk de pilotage. Oud-vuurtorenwachter Jaap de Jong
(1928) heeft me tijdens interviews voor een artikel in Geestgronden over
vuurtorenwachters verteld, dat Egmond over een eigen loodsdienst beschikte,
toen het nog de belangrijkste kustplaats van Noord-Holland was. Helaas was
daarover bijna niets meer bekend en ik was nieuwsgierig gebleven naar die
onbekende schimmen uit het verleden en naar hun werk. Nu zit daar een
groepje loodsen aan een tafeltje voor het raam, met naast hen aan de wand
een paneeltje met vlaggenseinen. Juist dat detail maakt het zo echt. En dan die
rode daken; het staat er niet bij, maar dit moet toch haast wel Egmond zijn?
Je ruikt de zeekust
Het staat ook niet in de dikke catalogus van Dutch Utopia; wel hoe lovend er
destijds over dit werk werd geschreven. Buitenlandse kunstcritici prijzen de
edelmoedige karakters van de zeelui die hij zo diepgevoeld vastlegde. Vijf
zeebonken die de tijd doden voor het venster van een herberg' Dat ze
afwezig en verveeld lijken, is niet verrassend voor mannen die gewend zijn
aan het gewoel en gevaar van de zee. Op 5 mei 1888 schrijft de Nottingham
Daily Express: 'Je ruikt de zeekust in het schilderijIk ruik een verhaal en
probeer er alles over aan de weet te komen, maar hoe?
Met de foto groot op het scherm, probeer je er dan iets in te ontdekken. Je
zoekt de datum maar eens op: maandag 17 april, maar dat levert niets anders
op dan het feit dat die datum niet klopt voor de jaren 1887/1888 en mogelijk
heeft dat met het schrikkeljaar te maken.
Afb. 19 Een satirische politieke
cartoon in het Duitse tijdschrift Ulk
van 25 mei 1900, gebaseerd op 'de
Loodsen' van Gari Melchers.
Geestgronden, 22 (2015), nr. 2/3
79
