Over de boodschap die men tijdens een hagertpreek te horen kreeg tasten we
vaak in het duister. In de kern zal de afschuw van het aanbidden van beelden
centraal hebben gestaan in menige hagenpreek. De Bijbel bood genoeg
argumenten die men krachtig onder woorden kon brengen. Men hoefde
de Bijbelboeken Exodus en Deuteronomium er maar op na te slaan om te
vernemen dat Mozes het aanbidden van beelden verbood. Calvijn spon voort
op dit thema in zijn boek Instituties van de Christelijke Religie. Hierin pleitte
hij voor verwerping van de beeldenreligieHet was onmogelijkheid zich de
wereld van de Geest toe te eigenen door tussenkomst van het materiële zoals
de sacramenten en vroomheid van de katholieke geestelijkheid 14).
Afb. 6 Beeldenstormers aan het
werk. F. de Witt-Huberts, Het
beleg van Haarlem. Haarlems
heldenstrijd in beeld en woord
1572 (Haarlem 1944)
Uiteindelijk ging men op 10 augustus 1566 over tot daden. In het nu Franse
Steenvoorde toog men na een hagenpreek op weg naar de kerk en het klooster
en sloeg het interieur stuk. Juist in het graafschap Vlaanderen, waar Lamoraal
van Egmont stadhouder was, sloegen de beeldenstormers keihard toe. Op 20
augustus was de Beeldenstorm in Antwerpen een feit. Ooggetuigen meldden
dat het in de kathedraal leek op een hellekrochtdoor het hels kabaal en
de brandende toortsen van de beeldenstormers. Ondertussen was het in de
stad zelf wonderlijk stil, men hield zich over het algemeen afzijdig. Na twee
dagen trokken de beeldenstormers de stad uit, richting de omliggende dorpen
en steden. Op 22 augustus kon Lamoraal in Gent het tij niet keren. Een volle
64 Geestgronden, 22 (2015), nr. 2/3
