In het artikel over de armenzorg in Egmond aan Zee wordt weergegeven
hoe slecht de situatie voor de Egmonders was in het eerste kwart van de
twintigste eeuw. Rob Leijen geeft in onderstaand artikel weer hoe het ver
der ging in de Egmonden in de jaren voor de Tweede Wereldoorlog. Zowel
economisch als politiek.
Rob Leijen
AANLOOP NAAR DE TWEEDE WERELDOORLOG
Inleiding
In 1918 eindigde de Eerste Wereldoorlog met een absolute nederlaag voor
Duitsland. De geallieerden legden Duitsland tal van (onmogelijke) voorwaar
den op waaronder enorme herstelbetalingen. Hiermee werd in feite reeds de
kiem gelegd voor een nieuwe wereldoorlog. In de jaren direct na de Eerste
Wereldoorlog groeide de wereldeconomie als gevolg van o.a. de wederopbouw
van Europa en de toename van de consumentenbestedingen. Aan deze groei
kwam abrupt een einde met de Beurskrach van 1929 toen op donderdag 24
oktober de aandelenkoersen op de beurs van New York volledig in elkaar stort
ten. De gevolgen werden ook in Europa merkbaar en in Duitsland waren de
omstandigheden (armoede, werkloosheid) in de jaren daarna rijp om de Na-
tionaalsocialisten onder aanvoering van Adolf Hitier aan de macht te helpen.
Crisisjaren 1929-1940
Nederland werd hard getroffen door de recessie, die bijzonder hardnekkig
bleek. Hoewel de economie zich na diverse ingrepen eind 1936 leek te her
stellen, werd Nederland in het kielzog van de Verenigde Staten in 1937 door
een tweede kleinere recessie getroffen. Ook de toenemende spanning in Eu
ropa trof de Nederlandse economie hard. De economische problemen leidden
tot verpaupering en ontevredenheid, die zich onder andere uitten in onrust
(Jordaanoproer) en de groei van de NSB. Pas na de Tweede Wereldoorlog
zou de Nederlandse economie daadwerkelijk opbloeien.
Ook in de Egmonden en omgeving worden de economische problemen
merkbaar. In de gemeenteraad wordt regelmatig aandacht gevraagd voor
de plaatselijke werklozen en de problemen waarin diverse gezinnen terecht
zijn gekomen. Zo worden bijvoorbeeld uit te voeren werken zoveel als mo
gelijk bij lokale arbeiders en bedrijfjes neergelegd. In 1933 werd zelfs de
Geestgronden, 22 (2015), nr. 1
27
