schip, genaamd de Jonge Jan, een maand geleden opgehaald in Katwijk aan
Zee. Het was daar door Cornelis Kruijt voor een bedrag van dertienhonderd
guldens nieuw gebouwd. Hij beklemtoont nog maar eens dat zijn woonplaats
Egmond is en dat hij een burger is van de Bataafse Republiek (dat moet
verwarrend zijn geweest voor de rechtbank omdat Wijker eerder verklaart
een onderdaan van de Prins van Oranje te zijn). Nee, het schip had geen
lading aan boord en was ook niet in een andere plaats geweest dan Egmond.
Ja, daar zou het schip nadat het vissen klaar was weer terugkeren. Wijker
wordt uitgebreid 'doorgezaagd' over de mogelijkheid dat zijn visserschip
toch misschien wel passagiers, officieren, soldaten, matrozen, kanonnen,
munitie, lading en of brieven of documenten vervoerde. Hij kan al deze
vragen ontkennend beantwoorden. De Jonge Jan is niets meer of minder
dan een visserschip. Hij bevestigt zijn verklaring door er zijn naam onder te
schrijven.
Dan is het de beurt aan Cornelis Visser. Hij verklaart 36 jaar te zijn en altijd
in Egmond aan Zee te hebben gewoond. Ook hij is een onderdaan van de
Bataafse republiek en daarvoor van de Prins van Oranje en hij heeft nooit een
andere vorst gediend. Hij is getrouwd en zijn vrouw en kinderen wonen in
Egmond aan Zee. Daar is hij ook aan boord gegaan van de Jonge Jan.
Ook Visser wordt uitgebreid ondervraagd over het schip, de eigenaar en de
aard van het schip. In zijn verklaring bevestigt hij op alle punten datgene dat
Wijker eerder heeft verklaard. Hij kan zijn verklaring echter niet ondertekenen
en moet volstaan met het zetten van een kruisje.
Het verhoor is klaar en notaris John Reynolds maakt de verklaring op. Zaak
afgedaan. Ruim tweehonderd jaar later vind ik de stukken in een archiefdoos.
Ik heb geen andere aanvullende documenten kunnen vinden. Hoe het verder
met de vissersmannen is gegaan is onbekend. Zijn ze in afwachting van het
oordeel van de rechtbank opgesloten? Als ze zijn opgesloten, waar gebeurde
dat dan en voor hoelang? Wat was het uiteindelijke oordeel van de Britse
rechtbank? Zijn ze ooit nog teruggekeerd in Egmond aan Zee?
Een paar naspeuringen
Tijdens de vijf oorlogen die de Republiek met Groot-Brittannië voert, worden
honderden schepen veroverd en of tot zinken gebracht. Dat gebeurt veelal
in Europese wateren en het is dan ook goed te verklaren dat in de meeste
gevallen gevangen genomen Nederlandse zeelieden in Groot-Brittannië aan
land werden gebracht en opgesloten. Dat de vissers ooit zijn teruggekeerd in
Egmond staat vast. Op mijn verzoek onderzocht Rob Leijen hoe het de vissers
Geestgronden, 17 (2010), nr. 4 145
