aanbevelingsbrieven, ladingboekjes en kwitanties eeuwenlang bewaard op
stoffige zolders en in donkere kelders. Niemand keek ooit om naar deze
unieke verzameling documenten. Sommige brieven zijn tot op de dag van
vandaag niet geopend en dus niet gelezen.
Pas in 1980 werden de Prize Papers door een Nederlandse onderzoeker
ontdekt. Het bestaan van de archiefschat bleef echter slechts in kleine kring
bekend en maar een gering deel werd in publicaties gebruikt. Het project
Sailing Letters dat in 2004, op initiatief van de Koninklijke Bibliotheek in
Den Haag, is gestart wil daar verandering in brengen. Het wil de bekendheid
van de brieven en documenten vergroten en ze toegankelijk maken voor
onderzoekers en geïnteresseerden. Er wordt daarbij samengewerkt met het
Nationaal Archief, de Universiteiten van Leiden, Amsterdam en Groningen
(zie www.sailingletters.nl).
Een toevallige vondst
Tijdens een van mijn laatste bezoeken aan The National Archives vond ik bij
toeval het verhoor dat op 21 maart 1799 door een Engelse rechtbank werd
afgenomen van de Egmondse vissers Wijker en Visser. Het document, met
nummer HCA 32. 705. 1. 307, geeft, net als ieder op ambtseed opgemaakt
politie of rechtbank proces-verbaal, al die informatie die nodig is om een
beeld te krijgen van de situatie.
Het document bestaat uit negen bladzijden en behandelt in 32 standaardvragen
(de zogenoemde Standing Interogatoriesde geschiedenis van hun aanhouding
en voorgeleiding.
Het begint met een formele inleiding waar in wordt verklaard dat het verhoor
heeft plaatsgevonden in Great Yarmouth in het huis van Thomas Peake en dat
het huis is genaamd The Three Suns en zich bevindt in het graafschap Norfolk
en wel op de 21e maart van het jaar 1799, in het 39e jaar van de regering van
George de Derde, bij de gratie Gods, koning van Groot-Brittannië, Frankrijk
en Ierland. Het is duidelijk dat Engelse rechtbanken van lange zinnen houden
en dat men niet is vergeten dat de Britse koning nog altijd - ondanks Napoleon
- aanspraak maakt op de Franse kroon. Dan volgt nog de wettelijke grondslag
voor de aanhouding en de bepalingen die het mogelijk maken dat er een verhoor
plaatsvindt. De leden van de rechtbank worden met naam genoemd en bestaan
uit de burgemeester van Great Yarmouth en een aantal andere autoriteiten. Zij
moeten bepalen of het hier om een rechtmatige kaapgaat. Ook aanwezig
is Gideon Coustos die nadat hij - net als de andere aanwezigen de eed heeft
afgelegd - zal zorg dragen voor de vertaling naar en van het Nederlands. Alle
handelingen worden opgetekend door de notaris John Reynolds.
143
Geestgronden, 17 (2010), nr. 4
