Toos Blom over vuurtorenwachter Jan van der Plas
Van der Plas is een echte torenwachters familie. Van 1834 tot 1911 zien we die
naam steeds opduiken. Van Jan van der Plas die rond 1900 torenwachter is, be
staat een aardige beschrijving uit die tijd dankzij de schrijfster Toos Blom. Zij is
dan met haar zus Tine kind aan huis bij hem en zijn vrouw Agie Zwart, want hun
kindermeisje, Trijn van der Plas, is de zuster van de torenwachter. Toos Blom
weet de Egmondse sfeer goed te treffen en ook het dialect. Ze beschrijft hun
knusse huisje met de bedstee, de blauw gebogen horretjes voor de ramen, stenen
hondjes op de schoorsteen en gedroogde scharretjes aan een spijker. De tabaks
pot van ome Jan op een muurplankje boven zijn rieten stoel. Tante Agie, (Agie
Peet), in haar zwarte rokken en boezel, op muiltjes en met een kanten bazuintje
op. Achter de donker geteerde piepende poort, het tointje, het bleekveldje en de
regenput. De plee naast het washok waar ome Jan in een emmer roert: lekkere
slobber voor de varrekes"Hij heeft het ook over z'n denkbeeldige êzeltjc. Met
zijn schippersbaardje en pokdalige gezicht heet hij in het dorp mottige Jan'. Hij
maakt olsters (klompen) in zijn werkplaats. Toos Blom is vaak mee geweest;
'op de toren niet het rode licht dat de vissers van de Doggersbank de weg naar
huis moet wijzen'. Er hangt volgens Toos altijd een typische geur. want tegen
over de ingang staan vaten peterolie, voor de grote koperen lamp boven in de
lantaarn. Ze beschrijft hoe ze steeds hoger klimmen. "Dan komt het portaal met
de kooien, dat zijn twee bedden boven elkaar in de muur met grappige rood en
zwart gebloemde en gestikte dekens. (...)Het kantoortje van ome Jan waar het
telegraaftoestel staat en waar het vlaggenboek bewaard wordt en de kist met
seinvlaggenHet verhaal eindigt thuis op een stormachtige namiddag en hier
nemen we de vrijheid om met wat hulp het Derps nog wat authentieker te maken.
"Komt er Stermvraagt Tine aan ome Jan. "Wel néén 't maadje! Op z'n öögst
een orkaen. De stermbal angt de êle dag al oit." "t zei een zwere nacht worre,"
zaan tante Agie. Train: "Ze zegge dat 't skoim over 't Pompplain vliegt. Mot je
van de nacht weg Jan? Engel komt binnen:" Jooi, 't water staat tot an de Werf
en je ken niks zien van 't stoive van 't zangt, dat zei me 'n naggie worre, mense!"
Ome Jan die bezig is zijn duffel onder zijn baardje vast te knopen knikt: "Netzon
nacht, as zes jaar elêde toen de Menno vergaan is. Now, Agie.." Hij slingert zijn
stikkezakkie over zijn schouder, haakt het emaillen koffiekroikie aan zijn pink en
tante Agie krijgt een zoen. Jan van der Plas gaat naar de toren.
100
Geestgronden, 16 (2009), nr. 4
