Pieter Broek (of Pieter van Koen), was een man wiens leven nauw met de zee en
met Egmond aan Zee was verbonden. Hij was strandjutter, schelpenvisser, visser en
schipper op een logger, in dienst van de marine en ook nog vishandelaar. Aanleiding
om dit artikel te schrijven was het door zijn achterkleinzoon Ab Visser verzamelde
materiaal over het leven van zijn overgrootvader. Met behulp van dit materiaal, enkele
gesprekken met Ab Visser en enig archiefonderzoek is dit artikel tot stand gekomen.
Rita Bijl Aarnout Leijnse
PIETER BROEK, EEN MAN MET "ZOUT WATER IN HET BLOED"
Reeds op 15-jarige leeftijd deed Pieter Broek van zich spreken. Na een zware
storm liep hij op 12 oktober 1887 over het strand om te zien of er nog wat
was aangespoeld. Aangekomen bij het gedeelte tussen strandpaal 31 en 32
bleek dat daar in de vroege morgen de Noorse brik 'Lofoden' was gestrand.
Het schip, met aan boord kapitein O.M.Nilsen en zeven bemanningsleden,
was gestrand op de tweede zandbank voor de kust. Omdat het eb was bleef
het schip daarop hangen en omdat het een 'oud, rottig schip' was werd het
spoedig tot wrak geslagen. De bemanning besloot met hun eigen vlet het
schip in drie tochten te verlaten. De eerste tocht met twee man liep vast op
de eerste zandbank (de binnenbank). Om aan het strand te komen moesten zij
nog een diep zwin oversteken. Op het strand waren inmiddels vier personen
aanwezig, te weten Albert Glas, Kos Glas en Pieter Broek, allen uit Egmond
aan Zee en een man uit Sehoorl. Tot aan hun lippen in het water hebben
deze vier personen de bemanning met hun vlet (die bovendien nog twee maal
omsloeg) over het zwin op het strand geholpen en er voor gezorgd dat ook de
rest van de bemanning werd gered.
Werken in IJmuiden
Naast het strandjutten en schelpenvissen verdiende Pieter Broek ook zijn
brood als visser op een bomschuit. Een bomschuit was een schip met een
platte bodem, die vanaf het strand in zee werd gerold. Later, na de aanleg
van het Noordzeekanaal, werd de haven van IJmuiden gegraven. Omdat men
van daaruit met dieper stekende vissersschepen kon gaan varen verhuisde of
pendelde veel Egmonders naar IJmuiden. Ook Pieter Broek liep regelmatig
over het strand naar IJmuiden om van daaruit als visser te werken op
een zeillogger. Op zo'n zeillogger is hij zelfs zo rond 1905 nog schipper
geworden. In deze periode woonde Pieter Broek in de Schoolstraat, in het
huis wat tegenwoordig nummer 13 heeft.
Geestgronden, 16 (2009), nr. 2/3
83
