Wie was (manke) Jan van Egmont?
Jan van Egmont, geboren in het kasteel van Hattem op 3 april 1438, was de
eerstgeborene uit het huwelijk van Willem IV van Egmont en Walburga
van Meurs. Op 24-jarige leeftijd maakte hij een reis naar het Heilig Land
en werd te Jeruzalem tot ridder geslagen. Aldaar ernstig ziek geworden
werd hij door zijn bediende Jan Meliszoon (vrijgekocht als slaaf van een
galei) verzorgd en over een grote afstand meegedragen. Terug van de reis
wordt deze 'knecht' beloond met een schoutambt voor het leven'. Jan
wordt een der belangrijkste aanvoerders der 'Kabeljouwen'Als trouw vol
geling van Maximiliaan wordt hij in 1477 benoemd tot kamerheer en
schenkt Maximiliaan hem in 1478 het slot Nijenburg bij Oudorp, met zeven
bijbehorende dorpen. In 1481 weet hij op listige wijze de 'Hoekse' stad
Dordrecht binnen te vallen, wordt benoemd tot slotvoogd van Gorinchem,
erft de heerlijkheden Baer en Lathum en koopt de stad en het kasteel van
Purmerend met bijbehorende gronden. In 1483 volgde hij zijn vader op als
'25e heer van Egmont' en wordt benoemd tot stadhouder van Holland. Een
belangrijke functie, die hij tot 1515 zou uitoefenen. Op 12 november 1486
wordt hij te Brussel bij akte van keizer Maximiliaan verheven in de graven
stand. In hetzelfde jaar is hij koper van sliklanden die later door kleinzoon
Lamoraal zouden worden ingepolderd (het latere Beijerland). In 1491
bedwingt hij het 'Kaas en Broodoproer' te Leiden, dringt hij aan op her
vorming van de abdij van Egmond en onvangt te Mechelen uit handen van
Filips de Schone het ordeteken van het Gulden Vlies. Als bewoner van zijn
stamslot te Egmond laat hij deze in de periode 1490-1500 uitbreiden met de
bouw van een toren aan de hoofdburcht en het poortgebouw aan de voor
burcht. In 1504 koopt hij de heerlijkheid Hoogwoud en Aartswoud. Zijn
bijnaam 'Manke Jan' dankt hij aan een beenbreuk die hij opliep tijdens de
bestorming van Doesburg. Hij overlijdt op zijn Slot te Egmond op 23
augustus 1516 en wordt begraven in de Slotkapel onder een fraaie tombe
welke hij reeds bij zijn leven had laten bouwen. Deze tombe is eerst in
1573 door de soldaten van Sonoy beschadigd, later hersteld doch in 1799,
tijdens de invasie van Engelse en Russische troepen, geheel vernield. Het
enige wat rest is de in 2000 teruggevonden tombetafel, die in 2004 voor
zien werd van een messing rand met tekst. Deze wordt als vloerdeel
gebruikt op de plaats waar eens de tombe heeft gestaan.
Jan huwde in 1484 in Den Haag met Magdalena van Weerdenburg
(Werdenberg), geboren in 1462 als dochter van Georg graaf van Werdenberg
84
Geestgronden, 15 (2008), nr. 2/3
