Henk Groen wijst op de liturgie die op Sacramentsdag in de Oud-
Katholieke kerk gevierd wordt en waarin verwezen wordt naar het brood
uit de hemel dat op voorspraak van Mozes geschonken werd aan het
Israëlitische volk. Het is een voorafschaduwing van het laatste avond
maal van Christus in het nieuwe testament. Het weggetrokken Joodse
volk uit Israël leidt honger. In Exodus 16, vers 14 en 31 is sprake van een
'fijn, schilferachtig laagje, dat de woestijn bedekt alsof er rijp op de
aarde lag'
De Israëlieten begrepen het niet maar Mozes verklaarde hen: Dat is het
brood dat de Heer u te eten geeft.' In vers 31 vervolgt het bijbelboek
met: 'Het volk van Israël noemde het voedsel manna. Het leek op korian
derzaad, maar dan wit, en het smaakte als honingkoek.
Henk Groen deed deze teksten denken aan de zilverachtige rijsjes die hij
in zijn jeugd verzamelde. Dat de smaak zoet als honing was, verwees
natuurlijk naar het zoete snoepgoed dat onder de rijsjes werd gelegd. Hij
schreef er een artikel over in het parochieblad van de Oud-Katholieke
kerk8. De link met het manna van Mozes deed journalist Chris
Duinmeijer het vermoeden uitspreken dat de Nieuwe Nierep als een oude
man met een witte baard wel eens een verwijzing naar Mozes zou kun
nen zijn". Deze verklaring lijkt mij echter ver gezocht omdat de meeste
ouderen die zich de Nieuwe Nierep van voor de oorlog herinneren hele
maal geen voorstelling hadden van de Nieuwe Nierep, laat staan dat hij
zou verwijzen naar de oudtestamentische figuur van Mozes.
Nieuwe Nierop?
Nog problematischer te achterhalen is de herkomst van de naam 'Nieuwe
Nierop'ook wel, in dialect, gespeld als de Nieuwe Nierep. Ik vroeg er
John Helsloot naar, die verbonden is aan het Meertens Instituut in
Amsterdam en een kenner is van de feestcultuur in Nederland. Helsloot
wist te vertellen dat het 'stoeltje zetten' niet ongewoon was in deze
streek, maar dat een verband met Sacramentsdag hem volledig ontgaat.
Hij wijst erop dat'Nierop' een familienaam is, die in de streek veelvul
dig voorkomt, ook in Egmond. Gezien het feit dat onze feestcultuur veel
ontleent aan de commercie, denkt hij aan een mogelijke publiciteitsstunt
van een bakker met die naam, die afzet zocht voor zijn lekkernijen uit de
bakkerij. In de beeldbank van het Regionaal Archief in Alkmaar vond hij
een plaatje van een bakker uit Alkmaar van rond 1800: Dirk Jonker
Pieter Nierop, waarvan een afstammeling misschien wel eens ooit een
Geestgronden, 14 (2007), nr. 1
25
