hout' was al een verrassing! Vanwege de visserijcrisis in de jaren 1920-
1925 was de armoede groot en al trokken de kinderen onbezorgd de dui
nen in, voor de volwassenen zag het leven er minder rooskleurig uit.'6
Iedereen is het erover eens dat de oorlog de definitieve nekslag betekende
voor de Nieuwe Nierep, al waren er incidenteel soms ouders die het
gebruik dat zij uit hun jeugd kenden ook aan een nieuwe generatie pro
beerden door te geven. In zijn algemeenheid moet echter gezegd worden
dat de Nieuwe Nierep bij een nieuwe generatie in het vergeetboek is
beland.
Een religieuze oorsprong?
Dankzij interviews met mensen die het gebruik in hun jeugd nog zelf
gepraktiseerd hebben, zijn we goed ingelicht over de jaren kort voor de
Tweede Wereldoorlog, de laatste jaren dat de Nieuwe Nierep in heel
Egmond aan Zee door de jeugd nog volop gevierd werd. Over de periode
ervoor weten we niets en is het dus speculeren over de historische achter
gronden.
De al genoemde Henk Groen, die voor de oorlog zelf nog aan rijsjesdag
heeft gedaan, is zich er op oudere leeftijd in gaan verdiepen. Naar zijn
mening is er wel degelijk een verband met de kerkelijke viering, waarom
zou rijsjesdag anders gevierd zijn op Sacramentsdag? Vanaf de Late
Middeleeuwen is Sacramentsdag in de Rooms-katholieke Kerk een
belangrijke kerkelijke feestdag. Sinds 1264 staat het feest op de katholie
ke kalender. De verheffing van de hostie werd één van de kernmomenten
tijdens de Heilige Mis en maakte grote indruk op de gelovigen7. In het
zuiden van Nederland, we hebben Tjaard de Haan er al naar zien verwij
zen, werden op Sacramentsdag processies gehouden, waarbij de hostie in
een monstrans plechtig werd rondgedragen. In het noorden was dat
natuurlijk niet mogelijk, vanwege de in het protestantse noorden geldende
processieverbod. Sacramentsdag was één van die feesten die ook in de
Oud-Katholieke kerk werd overgenomen. Ook daar gold Sacramentsdag
als een belangrijke feestdag, al werd het belang ervan in onze tijd - net
zoals trouwens in de Rooms-Katholieke kerk - minder en minder. Het
feest werd en wordt gevierd op de tweede donderdag na Pinksteren,
tegenwoordig echter vaak op de zondag na deze donderdag.
24
Geestgronden, 14 (2007), nr. I
